احمدآباد شاهجرد روستایی است در مجاورت منظریه قم که سابقا در مسیر جدیدالاحداث تهران به قم در دوره قاجاریه واقع می شد. بنا بر قول سفرنامه ها این منطقه پیشتر به اسامی دیگری شناخته می شد که در گذر زمان،به شاهجرد تغییر یافته اند. از اسامی سابق آن میتوان: ساسفجرد، بشتاسفگرد، ساسانگرد، شاشگرد و… نام برد.

در لغت نامه دهخدا آمده است:

ساسفجرد. [ ج َ / ج ِ ] (اِخ ) دهی است از رستاق رودبار قم(تاریخ قم ص 136). ساسفجرد ایضاً بیب [بن جودرز] بناکرده است و بر عمارت آن مردی نام او بشتاسف موکل کرده است. پس در این هر دو نام تخفیف کردند و غلبه کردند و تغییر کردند گفتند ساسفجرد، و دراصل بشتاسفگرد بوده است.

و قومی دیگر گویند که این دیه بشتاسف ملک بناکرده است. طایفه ای دیگر گویند که معنی این دیه بزبان عجم “شاه اسف کرده” بوده است. یعنی ملک اسب خود اینجا براند، پس این دیه را بدین نام کردند(تاریخ قم ص 85). شاسفجرد [ با شین معجمه ] از طسوج رودبار(همان کتاب ص 114). شاشگرد حالیه نزدیک منظریه ٔ قم(فهرست همان کتاب از سید جلال تهرانی).

در فصل اول امتیازنامه راه شوسه تهران به قم در دوره ناصرالدین شاه،محدوده راه تهران به قـم مـشخص مـی شـود و دربـار از امـین الـسطان میخواهد از ایستگاه حرم حضرت عبدالعظیم تا دروازه قم را آباد گرداند. امین السلطان پس از انعقاد قرارداد، ابتدا مسیر قدیمی را تغییر داده و راه جدید را از مناطق جدیدی عبور داد. امین السلطان با توجه به ظرفیت های عمرانی که در مسیر وجود داشت، سعی کـرد راه را از مکانهایی عبور دهد که آب به اندازه کافی وجود داشته باشد. در ضمن مستملکات او در مسیر جدید در کنار جاده قرار بگیرد تا بر ارزش آن ها افزوده شود.

راه جدید تا دره ملک الموت همان راه قدیمی بود یعنی راه از ایستگاه حرم عبدالعظیم آغاز و بعد از گذر از قریـه مبارک آباد، قریه دولت آباد کوچک، قریه بهشین، قریه فتح آباد، قریه باد، قریه محمود آباد، کهریزک، پل رودخانه کرج، حسن آباد به دره ملک الموت می رسید. از این دره، راه جدید به سمت قلعه محمدعلی خان کج می شد و مسافرین بعد از گذر از علـی آبـاد، گـرد کـویر حوض سلطان، کوشک نصرت، احمدآباد ، منظریـه، پـل دلاک، امـام زده خـاک فـرج بـه  مهمانخانه مهندسیه میرسیدند و از آنجا وارد شهر قم میشدند.

همچنین در سفرنامه سدیدالسلطنه حین شهر مسیر تهران به قم در شرح ایستگاه منظریه آمده است که: مسافران بعد از گذر از ایستگاه کوشک نصـرت و قریـة احمـدآبـاد وارد ایسـتگاه منظریـه میشدند. سابقاً اسم منظریه “ساسانگرد” بوده که بر اثر گذشت زمان به “شاشگرد” تغییر نام پیدا کرده و میرزاعلی اصغرخان امین السلطان نام آن را به منظریه تغییر داد (سـدیدالسـلطنه، 1362 :128). سبب تسمیة این مکان به منظریه این بود که از این منزل گنبد مطهر حضـرت معصومه در قم نمایان بود (افضل الملک، 1335 :48) و گنبد طلای آن حضرت از 5فرسخی در آفتاب روز میدرخشید (فووریه، 1351 :356)

منابع:

تبیین و بررسی امتیازنامه راه شوسه تهران به قم در دوره ناصرالدین شاه ،حسین اسماعیلی نصرآبادی و مهدی وزین افضل،مطالعات تاریخ فرهنگی؛پژوهشنامه ی انجمن ایرانی تاریخ سال سوم، شماره دهم، زمستان 1390 ،صص 132ـ103 

سدیدالسلطنه مینایی بندرعباسی، محمدعلیخان (1362 .( (التدقیق فی سیرالطریق)، تصحیح و تحشیة احمد اقتداری، تهران: بهنشر.

افضل الملک کرمانی (1335). تاریخ و جغرافیای قم (سفرنامه قم)، به کوشش حسین مدرسی طباطبایی، قم: وحید.

فووریه (1351).سه سال در دربار ایران، ترجمة عباس اقبال، تهران: شرکت سهامی کتب ایران

فاطمه ‌حسین‌جمال