از آغاز سخن از مکتب امام گفته شد و با استشهاد به فرمایش امام خامنه‌ای سه شاخصه معنویت، عقلانیت و عدالت به عنوان اساس مکتب امام عنوان شد. تاکنون شاخص اول یعنی معنویت، از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفت. بیان شد معنویت در مکتب امام برگرفته از قرآن و مکتب اهل بیت است و یکی از مظاهر بارز این معنویت که در سیره حضرت امام بسیار نمود داشت توسل بود. در همین راستا توجه به ماه محرم و اهمیت دادن به عزاداری برای شهدای عاشورا در سیره معنوی بسیار چشمگیر است. به کرات در فرمایشات ایشان به اهمیت قیام حسینی اشاره شده و ایشان با تبیین فلسفه این قیام مردم را به پیروی از منش اباعبدالله دعوت می‌کردند. پیامهای ایشان به پاسداران و ملت ایران در روزهای سوم شعبان هر سال به مناسبت میلاد حضرت امام حسین به خوبی گویای این واقعیت است.
مقام معظم رهبری در تبیین ابعاد گوناگون قیام عاشورا نیز یکی از ابعاد را بعد معنویت می‌داند چنانچه در مورد مکتب امام نیز چنین بعدی را اشاره داشتند. ایشان می‌فرماید: "در این نهضت عرصه‏ مبارزه‏ای وجود دارد که غیر از جنبه‏ اجتماعی و سیاسی و حرکت انقلابی و مبارزه‏ علنیِ حق و باطل است و آن، نفس و باطن انسان‏هاست. آنجایی که ضعفها، طمعها، حقارتها، شهوتها و هواهای نفسانی در وجود انسان، او را از برداشتن گامهای بلند بازمی‏دارد، یک صحنه‏ جنگ است؛ آن هم جنگی بسیار دشوارتر. آنجایی که مردان و زنان مؤمن و فداکار پشت سر حسین بن علی علیه‏السّلام راه می‏افتند؛ دنیا و ما فیها، لذّتها و زیباییهای دنیا، در مقابلِ احساس وظیفه از چشم آنها می‏افتد؛ انسان‏هایی که معنویتِ‏ مجسّم و متبلور در باطنشان، بر جنود شیطانی- همان جنود عقل و جنود جهلی که در روایات ما هست- غلبه پیدا کرد و به عنوان یک عده انسان نمونه، والا و بزرگ، در تاریخ ماندگار شدند. ...آن روز کسانی که در مبارزه‏ معنوی بین فضایل و رذایل اخلاقی پیروز شدند و در صف‏آرایی میان جنود عقل و جنود جهل توانستند جنود عقل را بر جنود جهل غلبه دهند، عده‏ اندکی بیش نبودند؛ اما پایداری و اصرار آنها بر استقامت در آن میدان شرف، موجب شد که در طول تاریخ، هزاران هزار انسان آن درس را فراگرفتند و همان راه را رفتند"(09/ 01/ 1381). چنانچه مشاهده می‌شود بعد معنوی شهدای کربلا سبب ماندگاری و الگودهی قیام عاشورا شده است، همان که پیشتر از آن به عنوان معنویت فعال یاد کردیم. معنویتی که موجب عزلت و بی‌تفاوتی نشده و در جامعه ثمرات فراوان دارد. از همین جهت است که حضرت امام توجه به قیام عاشورا و مجالس روضه را بسیار مورد تاکید قرار می‌دهد.
حضرت امام بخش مهمی از موفقیتهای انقلاب اسلامی را مرهون اثر پذیری مردم از امام حسین و شهدای کربلا می‌داند و می‌فرماید: "شما باید تبلیغ کنید آقا! محرم است. این محرم را زنده نگه دارید. ما هر چه داریم از این محرم است و از این مجالس. مجالس تبلیغ ما هم از محرم است، از این قتل سید الشهداست و شهادت اوست. ما باید به عمق این شهادت و تأثیر این شهادت در عالم برسیم و توجه کنیم که تأثیر او امروز هم هست. اگر این مجالس وعظ و خطابه و عزاداری و اجتماعات سوگواری نبود، کشور ما پیروز نمی‏شد. همه در تحت بیرق امام حسین- سلام الله علیه- قیام کردند. الان هم می‏بینید که در جبهه‏ها وقتی که نشان می‏دهند آنها را، همه با عشق امام حسین است که دارند جبهه‏ها را گرم نگه می‏دارند"(صحیفه امام، ج‏17، ص60)
در جای دیگر به اهل منبر این گونه توصیه می‌کنند: "روضه را دست از آن برندارید که ما با روضه زنده هستیم"(همان، ج‏13، ص331) امام این روضه‌ها را سبب زنده شدن اسلام و بیداری مردم می‌داند: "روضه است که این محراب، که این منبر، را حفظ کرده. اگر آن روضه نبود، این منبر هم نبود، این مطالب هم نبود، آن حفظ کرده. ما باید به شهیدمان گریه کنیم؛ فریاد کنیم؛ مردم را بیدار کنیم"(همان، ج‏8، ص529) البته امام چرایی این موضوع را تبیین کرده و روشن ساخته‌اند که روضه، صرف گریه و ثواب نیست. این روضه‌ها، چون یادآور قیام حق علیه باطل است، سبب تحرک مظلومین علیه ظالمین می‌شود و همین تحرک معنای زنده شدن و پویایی است. لذا می‌فرماید: "امام حسین با عده کم همه چیزش را فدای اسلام کرد؛ مقابل یک امپراتوری بزرگ ایستاد و "نه" گفت؛ هر روز باید در هر جا این "نه" محفوظ بماند. و این مجالسی که هست مجالسی است که دنبال همین است که این "نه" را محفوظ بدارد. بچه‏ها و جوانهای ما خیال نکنند که مسئله، مسئله "ملتِ گریه" است! این را دیگران القا کردند به شماها که بگویید "ملتِ گریه"! آنها از همین گریه‏ها می‏ترسند، برای اینکه گریه‏ای است که گریه بر مظلوم است؛ فریاد مقابل ظالم است. دسته‏هایی که بیرون می‏آیند، مقابل ظالم هستند؛ قیام کرده‏اند. اینها را باید حفظ کنید. ... اینها یک شعائر سیاسی است که باید حفظ بشود. ... این مجالس، مجالس روضه، ذکر مصایب مظلوم و ذکر جنایات ظالم، در هر عصری [مظلومان را] مقابل ظالم قرار می‏دهد"(همان، ج‏10، ص316).‏
امام در مقابل زمزمه‌هایی که علیه روضه و مجالس عزای اباعبدالله سخن می‌گفتند به شدت موضع گرفته و آنها را از فهم فلسفه عزاداری عاجز می‌داند و به بعد معنوی و اجتماعی این مجالس تاکید نموده و نمونه روشن اثرات این مجالس را دوران دفاع مقدس معرفی می‌کند: "اینها نمی‏فهمند روضه چیست؛ و این اساس [را] کی تا حالا نگه داشته است، این را نمی‏فهمند و نمی‏شود هم بهشان بفهمانیم. اینها نمی‏فهمند که این روضه و این گریه آدم‏ساز است؛ انسان درست می‏کند. این مجالس روضه، این مجالس عزای سید الشهداء این تبلیغات بر ضد ظلم، این تبلیغ بر ضد طاغوت است. بیان ظلمی که به مظلوم شده تا آخر باید باشد. همینها در عین حالی که جوانهای خودشان که کشته شدند برایشان فریاد می‏زنند و چه می‏کنند، لکن بازی خوردند می‏گویند آن جوانها را از یاد ببرید! برای اینکه آنهایی که به اینها تلقین می‏کنند اساس را سید الشهداء می‏دانند. اساسی که همه چیز را تا حالا نگه داشته، اوست. پیغمبر هم فرمود که أنَا مْن حُسَینٍ یعنی دیانت را او نگه می‏دارد و این فداکاری دیانت اسلام را نگه داشته است، و ما باید نگهش داریم."(همان، ج‏10، ص121).

منبع: / روزنامه / رسالت ۱۳۹۰/۹/۹
نویسنده : مهدی عامری