روزنامه شرق، چهارشنبه ۱۹ آذر ۱۳۸۲ - ۱۵ شوال ۱۴۲۴ - ۱۰ دسامبر ۲۰۰۳

ترجمه عباس فتاح زاده: شرکت های بزرگ تولیدکننده موز نظیر چیکیتا، دل مونته و دول قیمت مهمترین محصول صادراتی کشور کاستاریکا را تحت فشار قرار می دهند و بدین طریق روزبه روز قدرت بیشتری به دست می آورند. اتحادیه اروپا هم به آنها کمک می کند.این طور نیست که «مرد غمگین با شانه های افتاده» قطعاً جزو بازندگان باشد. رافائل هیدالگو رئیس لااسترلا، یکی از شرکت های ویژه کشت موز در دشت های کاستاریکاست. درست در صد کیلومتری شمال شرقی سن خوزه، پایتخت، او تجارت گسترده ای را با تولید موز به راه انداخته است. وی یکی از کسانی است که از زحمت فراوان دیگران بر روی کشتزارهای موز سود کلانی به جیب می زند. با وجود این هیدالگو خوشبخت نیست. او می گوید: «همه چیز بسیار دشوار است. بازار پر از موز شده است. همه تولید می کنند و قیمت ها پایین تر و پایین تر می آیند.» شرکت لااسترلا ۱۷۰ کارگر دارد و ۲۰۰ هکتار زمین تحت کشت موز. سالانه حدود ۵۰۰ هزار کیسه موزدر کشتزارهای مذکور تولید می شود. اغلب آنها برچسب مشهور «چیکیتا» را روی خود داشتند ۳۰ هزار عدد از این کیسه ها در انتها به سطل های زباله ریخته شدند،  زیرا به فروش نرفتند.

روانه شدن کیسه ها به سوی زباله دانی ها در کاستاریکا اتفاق تازه ای است. ده ها سال این کشور اقتصادی متکی به صادرات موز داشت. حتی امروز هم از هر ۶ عدد موز مصرف شده در کشورهای اتحادیه اروپا یک عدد از آنها متعلق به کشور مذکور است. از هر صد متر مربع مساحت کشور کاستاریکا یک متر مربع آن زیرکشت موز قرار دارد. ارزان شدن قیمت موز اقتصاد این کشور را مورد تهدید قرار داده است. کشتزارهای موز در سراسر جهان هر سال بر تولید خویش می افزایند. موزهای ارزان از کامرون، اکوادور، کلمبیا و فیلی پین بازارهای جهان را اشباع می کنند. هیچ اتحادی هم بین تولیدکنندگان وجود ندارد و همه با هم در حال رقابت و جنگ هستند. البته بازار موز تنها در کنترل تعداد کمی از دلالان و شرکت های بزرگ واسطه وجود دارد. این دلالان پایین بودن قیمت موز را به نفع خود می دانند.

از مجموع ۱۸۰ شرکت بزرگ تولیدکننده موز در کاستاریکا اغلب آنها قراردادهایی با شرکت های مشهور چیکیتا، دول و دل مونته منعقد کرده اند. ۹۴ درصد صادرات آنها توسط غول های این رشته صورت می گیرند _ آن هم از طریق بندر بزرگ «لیمون». کاستاریکا درآمدهای خویش را از طریق فروش موز در آمریکا و اروپا به دست می آورد، اما حواله ها از طریق شرکت های بزرگ ارسال می شوند. این حواله ها روزبه روز کوچک تر می شوند. علت این امر آن است که اتحادیه اروپا از سال ها پیش با ایالات متحده و آمریکای لاتین «جنگ موز» به راه انداخته است. اروپا موز تولیدی در حوزه آفریقا و اقیانوس آرام را بدون دریافت عوارض گمرکی وارد می کند، اما موز آمریکای مرکزی به هنگام ورود به اروپا با سختگیری های زیادی روبه رو می شود. قوانین موجود در اتحادیه اروپا ورود بیش از ۶۵/۲ میلیون تن موز از آمریکای مرکزی را ممنوع کرده اند _ تازه همین مقدار هم با عوارضی معادل ۷۵ یورو به ازای هر تن وارد می شوند. شرکتی هم که کمتر از سه سال در این رشته سابقه داشته باشد نمی تواند چنین وارداتی داشته باشد. در این میان کاستاریکا تلاش زیادی را به عمل می آورد تا کیفیت موز تولیدی خود را بالا ببرد. همچنین در ژنو یعنی جایی که سازمان تجارت جهانی بر سر کاهش تعرفه ها چانه زنی می کند. کاستاریکا با داشتن یک فرستاده زیرک به دنبال ایجاد بستری مناسب برای صادرات موز خویش است. رولاندو سابوریو، نماینده این کشور در WTO (سازمان تجارت جهانی)، می گوید: «اروپا در دنیا تبلیغ می کند که به دنبال حمایت از توسعه کشورهاست. ما از خودمان می پرسیم که چرا با وجود این، اتحادیه اروپایی برای صادرات برخی از کشورهای در حال توسعه مشکل تراشی می کند.»

منبع: زود دویچه سایتونگ