آرتور جان آربری، خاورشناس برجسته انگلیسی، در سال ۱۹۰۵ در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد و در طول زندگی خود به یکی از چهره‌های برجسته در حوزه مطالعات خاورمیانه، زبان فارسی و عربی تبدیل شد. او به دلیل آثار متعدد و ترجمه‌های ارزشمندش، تأثیر عمیقی بر شناخت ادبیات و فرهنگ اسلامی در غرب گذاشت.

زندگی و تحصیلات

دوران کودکی و نوجوانی:
آربری از ۱۲ سالگی برای تأمین معاش خانواده کار می‌کرد و همزمان به تحصیل در مدرسه متوسطه ادامه داد. او علاقه زیادی به زبان‌های یونانی و لاتینی داشت و پیش از ورود به دانشگاه، این دو زبان را به خوبی فراگرفت و آثار کلاسیک را به زبان اصلی مطالعه کرد.

تحصیلات دانشگاهی:
در سال ۱۹۲۴ به دانشکده پمبروک در دانشگاه کمبریج وارد شد و در سال ۱۹۲۷ موفق به اخذ مدرک کارشناسی در زبان‌های باستانی شد. او سپس با حمایت مالی اوقاف ادوارد براون، به تحصیل زبان فارسی نزد پروفسور لوی و زبان عربی نزد رینولد نیکلسون پرداخت.

فعالیت‌های پژوهشی اولیه:
آربری در زمینه ادبیات عرب به تحقیق پرداخت و ترجمه‌ای از کتاب مواقف اثر نفّری را ارائه کرد. در سال ۱۹۳۱، به عنوان محقق به عضویت دانشکده پمبروک درآمد و جایزه اول براون را دریافت کرد.

فعالیت‌های حرفه‌ای و علمی

اقامت در قاهره:
آربری با حمایت دانشکده پمبروک به قاهره سفر کرد و در دانشگاه قاهره به سمت استادی و ریاست گروه زبان‌های کهن (یونانی و لاتینی) منصوب شد. در مدت اقامت در قاهره، با سارینا سیمون از رومانی آشنا شد و در سال ۱۹۳۲ با او ازدواج کرد.

بازگشت به انگلستان:
در سال ۱۹۳۴ به انگلستان بازگشت و به عنوان کتابدار در کتابخانه دیوان هند مشغول به کار شد.

استادی زبان فارسی و عربی:
در سال ۱۹۴۴، پس از کناره‌گیری مینورسکی، به عنوان استاد زبان فارسی در دانشگاه لندن منصوب شد. دو سال بعد، به مقام استادی رشته عربی و ریاست بخش مطالعات خاورمیانه ارتقا یافت.

فعالیت در دانشگاه کمبریج:
در سال ۱۹۴۷، به عنوان استاد زبان عربی در دانشگاه کمبریج انتخاب شد و تا پایان عمر در این سمت باقی ماند. با تلاش‌های او، کرسی مستقلی برای تدریس زبان و ادبیات فارسی در کمبریج ایجاد شد.

فعالیت‌های بین‌المللی:
آربری عضو وابسته فرهنگستان‌های ایران و مصر و مجمع علمی دمشق بود و به عنوان نایب رئیس کمیته ترجمه یونسکو فعالیت داشت. او در سال ۱۹۴۸، انجمن خاورشناسان بریتانیا را تأسیس کرد.

آثار و دستاوردها

آربری آثار متعددی به زبان‌های انگلیسی و فارسی به جا گذاشته است که شامل کتاب‌ها و مقالات علمی می‌شود. برخی از مهم‌ترین آثار او عبارت‌اند از:

ترجمه انگلیسی قرآن مجید:

• یکی از برجسته‌ترین ترجمه‌های قرآن به زبان انگلیسی که به دلیل دقت و زیبایی ادبی مورد توجه قرار گرفته است.

شعر جدید فارسی:

• کتابی درباره شعر معاصر فارسی و تحولات آن.

شیراز:

• کتابی درباره شهر شیراز و فرهنگ و ادبیات آن.

عقل و وحی در اسلام:

• اثری درباره فلسفه اسلامی و رابطه عقل و ایمان در اسلام.

جزوه تحقیقات و مطالعات انگلیسی‌ها در باب فارسی:

• مجموعه‌ای از مقالات درباره مطالعات انگلیسی‌ها در زمینه زبان و ادبیات فارسی.

فعالیت‌های انتشاراتی و سردبیری

• آربری سردبیر مجله روزگار نو بود و بسیاری از مقالات علمی خود را در این مجله منتشر کرد.
• فهرستی از آثار او توسط فرهنگ جهانپور در مجله راهنمای کتاب معرفی شده است.

ویژگی‌های علمی و سبک آربری

تسلط بر زبان‌های باستانی و شرقی:
آربری تسلط بالایی بر زبان‌های یونانی، لاتینی، عربی و فارسی داشت و این مهارت به او کمک کرد تا آثار ادبی و فلسفی این زبان‌ها را به دقت مطالعه و ترجمه کند.

توجه به ادبیات و فرهنگ اسلامی:
او در آثار خود تلاش کرد تا زیبایی و عمق ادبیات و فرهنگ اسلامی را به مخاطبان غربی معرفی کند.

رویکرد میان‌رشته‌ای:
آربری در پژوهش‌های خود از رویکرد میان‌رشته‌ای استفاده می‌کرد و ادبیات، فلسفه و تاریخ را به هم پیوند می‌داد.

درگذشت و میراث علمی

آرتور جان آربری در سال ۱۹۶۹ در سن ۶۴ سالگی درگذشت. او یکی از برجسته‌ترین خاورشناسان قرن بیستم بود و آثارش همچنان به عنوان منابع مرجع در مطالعات اسلامی، عربی و فارسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برخی منابع مرتبط با آربری

1. کتاب شیراز، ترجمه منوچهر کاشف (۱۳۵۲)
2. فهرست مقالات فارسی، ایرج افشار (۱۳۳۹-۱۳۵۰)
3. مقاله آربری در مجله راهنمای کتاب، فرهنگ جهانپور (۱۳۴۸)
4. تاریخ ادبیات ایران، یان ریپکا، ترجمه عیسی شهابی (۱۳۵۴)
5. به یاد پروفسور آربری، جواد سلماسی‌زاده، مجله وحید (۱۳۴۸)
6. سیر فرهنگ ایران در بریتانیا، ابوالقاسم طاهری (۱۳۵۲)

جمع‌بندی

آرتور جان آربری یکی از چهره‌های شاخص در مطالعات اسلامی و خاورمیانه بود که با ترجمه‌ها و پژوهش‌های خود، نقش مهمی در معرفی فرهنگ و ادبیات فارسی و عربی به جهان غرب ایفا کرد. تلاش‌های او در زمینه ایجاد کرسی‌های مستقل برای زبان فارسی و عربی در دانشگاه‌های معتبر، میراثی ماندگار برای مطالعات خاورمیانه به جا گذاشت.