پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1398
پدیدآور: افسانه عسکرمطلق
استاد راهنما: سحر جمشیدیان 
استاد مشاور: مصطفی حسینی
دانشگاه ملایر، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
چکیده

در چند سال اخیر علاقه به رویکردهایِ شناختی در ادبیّات رو در تزاید داشته است. این رهیافت‌ها شامل توسعه روش‌هایی برای توصیف و دریافت متون ادبی است. جرج لیکاف و مارک جانسون در کتاب‌شان تحت عنوان استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم به مدد تئوری «استعاره مفهومی» بیان می‌کنند که استعاره وسیله‌ای برای درک یک مفهوم بر اساس مفهوم دیگر است. به طور کلّی، استعاره به منزله ابزاری برای درک عملکردهای ذهن و مفهوم‌سازی بسیار حائز اهمیت است. از منظر آنان استعاره مفهومی به ما کمک می‌کند تا یک مفهوم انتزاعی را با استفاده از مفاهیم عینی دیگر درک کنیم. جستار حاضر می‌کوشد تا کاربردِ استعاره مفهومی برای بیان پدیده‌های وصف‌ناپذیری مانند زجر برده‌داری، نژادپرستی و ظلمِ مضاعف بر زنان سیاه‌پوست در رمانِ قطار زیرزمینی اثر کلسون وایتهد و کلبه عمو تام اثر هریت بیچر استو را بررسی کند. این نویسندگان با استفاده از عناوینی استعاری از جامعه سفیدپوست امریکا و طبقه برتر، که مروّجِ برده‌داری و نژادپرستی بودند، انتقاد می‌کنند. این دقیقاً همان موضوعی است که پاتریشیا کولینز در کتاب خود به نامِ تفکرِ فمینیستیِ سیاه‌پوستان بدان می‌پردازد. وایتهد موضوع برده‌داری، به خصوص رنج زنان سیاه-پوست، را دوباره سال‌ها پس از انتشار رمان تأثیرگذار کلبه عمو تام برگزیده تا نشان دهد که در روزگار ما نیز هنوز تنفرِ نژادی و نژادپرستی وجود دارد و مردم باید از آن آگاه شوند و این ظلم روزی ریشه‌کن شود.