آموزش دختران و زنان در دوره ی قاجار
آموزش دختران و زنان در دوره ی قاجار، به عنوان بخش مهم و موثر جامعه ی ایران به لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، تحولات قابل توجهی را تجربه کرد. در این دوره، آموزش دختران و زنان از مکتبخانه های سنتی به مدارس به سبک جدید تغییر یافت. این تحولات، حاصل عوامل مختلفی از جمله نفوذ افکار تجددخواهی، گسترش ارتباطات با کشورهای اروپایی، تأسیس مدارس خارجی و انتشار روزنامه بود.
آموزش سنتی
در دوران قاجار، آموزش دختران و زنان عمدتاً به شکل مکتبخانه های سنتی بود. این مکتب خانه ها تحت نظارت دولت نبوده و برنامه ی ویژهای برای آنها در نظر گرفته نشده بود. آموزش در مکتب خانه ها بیشتر بر خواندن و نوشتن، قرآن و احکام دینی و گاه برخی از فنون خانه داری متمرکز بود.
آموزش به سبک جدید
در کنار آموزش مکتبخانه ای، زمینه ی آموزش به سبک جدید نیز از اوایل دوره ی قاجار فراهم شده بود. این امر نتیجه ارتباط با کشورهای اروپایی، تأسیس مدارس خارجی و انتشار روزنامه بود. اولین مدرسه به سبک جدید در ایران، در سال 1228 هجری شمسی توسط میرزا صالح شیرازی در تبریز تأسیس شد. این مدرسه ابتدا یک مدرسه ی پسرانه بود، اما در سال 1235 هجری شمسی، یک شعبه ی دخترانه نیز برای آن تأسیس شد.

پس از انقلاب مشروطه
انقلاب مشروطه، تحولات مهمی را در حوزه ی آموزش دختران و زنان در ایران ایجاد کرد. با تصویب قانون اساسی مشروطه، آموزش همگانی به عنوان یک حق اساسی برای همه ی شهروندان، از جمله زنان، شناخته شد. در نتیجه ی این قانون، آموزش دختران و زنان به عنوان یک ضرورت اجتماعی و ملی مورد توجه قرار گرفت.
در سال 1324 هجری شمسی، وزارت معارف، اداره ی تعلیمات نسوان را تأسیس کرد. این اداره، وظیفه ی نظارت بر مدارس دخترانه را بر عهده داشت. در سال 1327 هجری شمسی، اولین دانشگاه ایران، یعنی دانشگاه تهران، تأسیس شد. در این دانشگاه، رشته های تحصیلی مختلفی برای زنان ارائه می شد.
نتیجه گیری
تحولات آموزش دختران و زنان در دوره ی قاجار، آغازی بر روندی بود که در دوره های بعدی نیز ادامه پیدا کرد. این تحولات، نقش مهمی در بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی زنان در ایران ایفا کرد.
عوامل تأثیرگذار بر تحولات آموزش دختران و زنان در دوره ی قاجار
عوامل مختلفی در تحولات آموزش دختران و زنان در دوره ی قاجار نقش داشتند. برخی از این عوامل عبارتند از:

نفوذ افکار تجددخواهی: در دوره ی قاجار، افکار تجددخواهی در ایران رواج یافت. این افکار بر اهمیت آموزش برای همه ی افراد، از جمله زنان، تأکید داشتند.
گسترش ارتباطات با کشورهای اروپایی: ارتباطات ایران با کشورهای اروپایی در دوره ی قاجار افزایش یافت. این امر منجر به آشنایی ایرانیان با نظام های آموزشی مدرن اروپایی شد.
تأسیس مدارس خارجی: در دوره ی قاجار، مدارس خارجی مختلفی در ایران تأسیس شد. این مدارس به تدریس زبان های خارجی، علوم جدید و سایر موضوعات به زنان می پرداختند.
انتشار روزنامه: انتشار روزنامه ها در دوره ی قاجار، نقش مهمی در آگاهی بخشی زنان و خانواده های آنها نسبت به اهمیت آموزش ایفا کرد.

نتیجه گیری
تحولات آموزش دختران و زنان در دوره ی قاجار، تأثیرات مهمی بر جامعه ی ایران داشت. این تحولات منجر به افزایش آگاهی و مشارکت زنان در جامعه شد.