افت تحصیلی، کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموز از سطح رضایت بخش به سطح نامطلوب است. این پدیده می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به طور کلی می توان آنها را به دو دسته عوامل فردی و عوامل محیطی تقسیم کرد.
عوامل فردی
عوامل فردی شامل عواملی هستند که مربوط به خود دانش آموز هستند و می توانند بر عملکرد تحصیلی او تأثیر بگذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:

توانایی های ذهنی و استعداد تحصیلی: دانش آموزانی که از توانایی های ذهنی و استعداد تحصیلی پایین تری برخوردار هستند، ممکن است در یادگیری دروس با مشکل مواجه شوند.
سلامت جسمی و روانی: مشکلات جسمی مانند بیماری های مزمن یا اختلالات روانی می توانند بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی بگذارند.
انگیزه و علاقه به تحصیل: دانش آموزانی که انگیزه و علاقه کافی به تحصیل ندارند، ممکن است در درس خواندن و یادگیری دروس اهمال کنند.
مهارت های مطالعه و یادگیری: دانش آموزانی که مهارت های مطالعه و یادگیری مناسبی ندارند، ممکن است در یادگیری مطالب درسی با مشکل مواجه شوند.

عوامل محیطی
عوامل محیطی شامل عواملی هستند که خارج از کنترل دانش آموز هستند و می توانند بر عملکرد تحصیلی او تأثیر بگذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:

شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده: فقر، بیکاری، مهاجرت و سایر مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده می توانند بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی بگذارند.
محیط خانوادگی: مشکلات خانوادگی مانند طلاق، اعتیاد، خشونت و سایر مشکلات خانوادگی می توانند بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی بگذارند.
محیط مدرسه: کیفیت آموزش، امکانات آموزشی، تعامل معلم و دانش آموز و سایر عوامل مربوط به محیط مدرسه می توانند بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیر بگذارند.

عوامل محیطی می توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان داشته باشند. به عنوان مثال، دانش آموزانی که از خانواده های فقیر و کم برخوردار هستند، بیشتر در معرض خطر افت تحصیلی قرار دارند. همچنین، دانش آموزانی که در مدارسی با کیفیت آموزشی پایین تحصیل می کنند، بیشتر در معرض خطر افت تحصیلی قرار دارند.
برای مقابله با افت تحصیلی، لازم است عوامل موثر بر آن شناسایی و مورد توجه قرار گیرند. اقداماتی مانند ارائه خدمات آموزشی و پرورشی مناسب به دانش آموزان، حمایت از خانواده ها، بهبود کیفیت آموزش و امکانات آموزشی در مدارس و ایجاد محیطی مثبت و حمایتی در مدرسه می تواند به کاهش افت تحصیلی کمک کند.