طرحواره های آسیب زای اولیه (IPFS) باورها و انتظارات ناکارآمدی هستند که در اوایل زندگی شکل می گیرند و در طول زندگی ادامه می یابند. آنها می توانند در پاسخ به تجربیات آسیب زا، مانند سوء استفاده، غفلت، یا طرد، شکل بگیرند. طرحواره های آسیب زای اولیه می توانند تأثیر قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشند و می توانند منجر به مشکلات روان شناختی، عاطفی، و رفتاری شوند.
مطالعات نشان داده اند که زنان مبتلا به اختلالات شخصیت نمرات بالاتری در طرحواره های آسیب زای اولیه نسبت به زنان عادی دارند. این امر نشان می دهد که طرحواره های آسیب زای اولیه ممکن است نقش مهمی در بروز اختلالات شخصیت داشته باشند.
در یک مطالعه، محققان از پرسشنامه طرحواره های آسیب زای اولیه (YSQ) برای مقایسه طرحواره های آسیب زای اولیه در زنان مبتلا به اختلالات شخصیت مرزی، نمایشی، وسواسی، وابسته، و اجتنابی با زنان عادی استفاده کردند. نتایج نشان داد که زنان مبتلا به اختلالات شخصیت در همه حوزه های طرحواره های آسیب زای اولیه، نمرات بالاتری نسبت به زنان عادی داشتند.
در مطالعه دیگری، محققان از پرسشنامه طرحواره های آسیب زای اولیه (YSQ) برای مقایسه طرحواره های آسیب زای اولیه در زنان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی با زنان مبتلا به اختلالات روانی دیگر استفاده کردند. نتایج نشان داد که زنان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در همه حوزه های طرحواره های آسیب زای اولیه، نمرات بالاتری نسبت به زنان مبتلا به اختلالات روانی دیگر داشتند.
نتایج این مطالعات نشان می دهد که طرحواره های آسیب زای اولیه ممکن است نقش مهمی در بروز اختلالات شخصیت داشته باشند. زنان مبتلا به اختلالات شخصیت نمرات بالاتری در طرحواره های آسیب زای اولیه نسبت به زنان عادی دارند. این امر نشان می دهد که طرحواره های آسیب زای اولیه ممکن است در ایجاد مشکلات شناختی، عاطفی، و رفتاری که با اختلالات شخصیت مرتبط هستند، نقش داشته باشند.
در ادامه به بررسی برخی از طرحواره های آسیب زای اولیه که در زنان مبتلا به اختلالات شخصیت شایع تر هستند، می پردازیم.
طرحواره طرد و بی کفایتی
این طرحواره بر این باور است که فرد طرد شده و بی کفایت است. زنان مبتلا به این طرحواره اغلب احساس تنهایی، ناامیدی، و بی ارزشی می کنند. آنها ممکن است در برقراری روابط نزدیک با دیگران مشکل داشته باشند و در انجام وظایف روزمره خود احساس ناتوان می کنند.
طرحواره وابستگی
این طرحواره بر این باور است که فرد برای زنده ماندن به دیگران وابسته است. زنان مبتلا به این طرحواره اغلب احساس ناامنی و بی پناهی می کنند. آنها ممکن است در تصمیم گیری و حل مشکلات خود مشکل داشته باشند و در برقراری روابط سالم با دیگران مشکل داشته باشند.
طرحواره خودانکارگری
این طرحواره بر این باور است که احساسات و نیازهای فرد مهم نیستند. زنان مبتلا به این طرحواره اغلب احساس سرکوب شده و ناکام می کنند. آنها ممکن است در ابراز احساسات خود مشکل داشته باشند و در برقراری روابط سالم با دیگران مشکل داشته باشند.
طرحواره نقص و شرم
این طرحواره بر این باور است که فرد ناقص و شرم آور است. زنان مبتلا به این طرحواره اغلب احساس بی ارزشی و خجالت می کنند. آنها ممکن است در برقراری روابط نزدیک با دیگران مشکل داشته باشند و در انجام وظایف روزمره خود احساس ناتوان می کنند.
طرحواره آسیب پذیری در برابر آسیب
این طرحواره بر این باور است که دنیا یک مکان خطرناک است و فرد در معرض آسیب قرار دارد. زنان مبتلا به این طرحواره اغلب احساس ترس و اضطراب می کنند. آنها ممکن است در برقراری روابط نزدیک با دیگران مشکل داشته باشند و در انجام وظایف روزمره خود احساس ناتوان می کنند.
طرحواره محدودیت ها
این طرحواره بر این باور است که فرد نمی تواند به اهداف خود برسد. زنان مبتلا به این طرحواره اغلب احساس ناامیدی و سرخوردگی می کنند. آنها ممکن است در انجام وظایف روزمره خود مشکل داشته باشند و در برقراری روابط سالم با دیگران مشکل داشته باشند.
طرحواره درمانی یک روش درمانی است که بر شناسایی و تغییر طرحواره های آسیب زای اولیه تمرکز دارد. این روش درمانی می تواند به زنان مبتلا به اختلالات شخصیت کمک کند تا مشکلات شناختی، عاطفی، و رفتاری خود را مدیریت کنند و زندگی سالم تر و رضایت بخش تری داشته باشند.