مرگ اندیشی یکی از مفاهیم مهم در فرهنگ و تمدن ایرانی است. ایرانیان از دیرباز به مرگ و زندگی پس از آن توجه داشته اند و این مفهوم را در آثار هنری و معماری خود نیز منعکس کرده اند.
در معماری ایرانی، بازتاب مرگ اندیشی را می توان در موارد زیر مشاهده کرد:

توجه به جاودانگی: ایرانیان همواره به جاودانگی و ماندگاری علاقه داشته اند. این امر در معماری ایرانی نیز به وضوح دیده می شود. بناهای ایرانی اغلب با استفاده از مصالحی ساخته می شوند که در برابر عوامل طبیعی مقاوم هستند. همچنین، در طراحی بناهای ایرانی، تناسب و زیبایی شناسی اهمیت زیادی دارد. این امر نشان می دهد که ایرانیان می خواستند بناهای خود را به گونه ای بسازند که در طول زمان دوام بیاورند و زیبایی خود را حفظ کنند.

توجه به معماری مقبره ها: یکی از مهم ترین جلوه های مرگ اندیشی در معماری ایرانی، توجه به معماری مقبره ها است. ایرانیان در طول تاریخ مقبره های باشکوهی برای بزرگان خود ساخته اند. این مقبره ها اغلب با استفاده از مصالح گران قیمت و با تزئینات زیبا ساخته می شوند. این امر نشان می دهد که ایرانیان اهمیت زیادی به یادبود مردگان خود می دادند.

توجه به نمادهای مرگ: در معماری ایرانی، نمادهای مرگ نیز به چشم می خورند. یکی از مهم ترین این نمادها، درخت زندگی است. درخت زندگی در فرهنگ ایرانی نماد جاودانگی و زندگی پس از مرگ است. این نماد اغلب در معماری مقبره ها و بناهای مذهبی دیده می شود.

توجه به عناصر تزئینی: در معماری ایرانی، عناصر تزئینی نیز می توانند نماد مرگ باشند. یکی از مهم ترین این عناصر، نقش شیر است. شیر در فرهنگ ایرانی نماد قدرت و سلطنت است. اما در عین حال، نماد مرگ نیز هست. این امر به این دلیل است که شیر در فرهنگ ایرانی اغلب با خدای مرگ، यम، مرتبط است.

در مجموع، می توان گفت که مرگ اندیشی یکی از مفاهیم مهم در معماری ایرانی است. این مفهوم در طول تاریخ در معماری ایرانی نمود داشته و در بناهای مختلف ایرانی می توان ردپای آن را مشاهده کرد.
در اینجا به برخی از نمونه های خاص از بازتاب مرگ اندیشی در معماری ایرانی اشاره می کنیم:

کاخ چهلستون اصفهان: این کاخ یکی از زیباترین بناهای ایرانی است که در دوران صفویه ساخته شد. در طراحی این کاخ، از عناصری مانند درخت زندگی، نقش شیر و تناسب و زیبایی شناسی استفاده شده است. این امر نشان می دهد که معماران این کاخ نیز به مرگ اندیشی توجه داشته اند.

مقبره کوروش بزرگ در پاسارگاد: این مقبره یکی از قدیمی ترین و باشکوه ترین مقبره های جهان است که در دوران هخامنشی ساخته شد. این مقبره با استفاده از سنگ های گران قیمت و با تزئینات زیبا ساخته شده است. این امر نشان می دهد که ایرانیان در دوران باستان نیز اهمیت زیادی به یادبود مردگان خود می دادند.

مسجد جامع اصفهان: این مسجد یکی از مهم ترین مساجد ایران است که در دوران صفویه ساخته شد. در طراحی این مسجد، از عناصری مانند درخت زندگی، نقش شیر و تناسب و زیبایی شناسی استفاده شده است. این امر نشان می دهد که معماران این مسجد نیز به مرگ اندیشی توجه داشته اند.

اینها تنها چند نمونه از بازتاب مرگ اندیشی در معماری ایرانی هستند. در واقع، می توان گفت که این مفهوم در تمام طول تاریخ در معماری ایرانی نمود داشته است.