هویت مکانی، مجموعه‌ای از ویژگی‌های فیزیکی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی یک مکان است که آن را از سایر مکان‌ها متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها می‌توانند بر نحوه زندگی مردم در آن مکان، روابط آنها با یکدیگر و با محیط اطرافشان تأثیر بگذارند.
در مورد شهر یزد، هویت مکانی آن به عوامل مختلفی از جمله:

موقعیت جغرافیایی: یزد در مرکز ایران و در منطقه‌ای خشک و کویری واقع شده است. این موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و منابع طبیعی یزد را تحت تأثیر قرار داده است.
تاریخ و فرهنگ: یزد دارای تاریخ و فرهنگ غنی است. این شهر در طول تاریخ، محل زندگی اقوام و فرهنگ‌های مختلف بوده است.
معماری: یزد به دلیل معماری منحصربه‌فرد خود، شهر جهانی یزد نامیده می‌شود. این معماری، پاسخی به شرایط سخت محیطی یزد است.

این عوامل، در شکل گیری مدنیت شهری یزد نقش مهمی داشته‌اند. به عنوان مثال، موقعیت جغرافیایی یزد، مردم این شهر را مجبور کرده است تا برای مقابله با خشکسالی و کمبود آب، راه‌حل‌های ابتکاری پیدا کنند. این راه‌حل‌ها، منجر به توسعه فناوری‌های آبیاری و آبرسانی در یزد شده است.
همچنین، تاریخ و فرهنگ غنی یزد، مردم این شهر را به هویت و اصالت خود متعهد کرده است. این امر، منجر به شکل گیری ارزش‌ها و سنت‌های قوی در یزد شده است.
معماری منحصربه‌فرد یزد نیز، بر زندگی مردم این شهر تأثیر گذاشته است. این معماری، باعث ایجاد محیطی سازگار با شرایط محیطی یزد شده است. همچنین، به شکل‌گیری هویت بصری یزد کمک کرده است.
در مجموع، هویت مکانی یزد، نقش مهمی در شکل گیری مدنیت شهری این شهر داشته است. این هویت، مردم یزد را به هم پیوند داده و به آنها حس هویت و تعلق خاطر داده است.
در ادامه، برخی از تأثیرات هویت مکانی یزد بر شکل گیری مدنیت شهری این شهر را به طور خلاصه بیان می‌کنیم:

توسعه فناوری‌های آبیاری و آبرسانی: موقعیت جغرافیایی خشک و کویری یزد، مردم این شهر را مجبور کرده است تا برای مقابله با کمبود آب، راه‌حل‌های ابتکاری پیدا کنند. این راه‌حل‌ها، منجر به توسعه فناوری‌های آبیاری و آبرسانی در یزد شده است. به عنوان مثال، مردم یزد از قنوات و قنات‌ها برای انتقال آب از مناطق پرآب به مناطق کم‌آب استفاده می‌کنند.
شکل گیری ارزش‌ها و سنت‌های قوی: تاریخ و فرهنگ غنی یزد، مردم این شهر را به هویت و اصالت خود متعهد کرده است. این امر، منجر به شکل گیری ارزش‌ها و سنت‌های قوی در یزد شده است. به عنوان مثال، مردم یزد به مهمان‌نوازی و میهمان‌پذیری اهمیت زیادی می‌دهند.
ایجاد محیطی سازگار با شرایط محیطی: معماری منحصربه‌فرد یزد، باعث ایجاد محیطی سازگار با شرایط محیطی یزد شده است. به عنوان مثال، خانه‌های سنتی یزد، با استفاده از مصالحی مانند خشت و گل ساخته شده‌اند که عایق حرارتی و صوتی هستند. همچنین، این خانه‌ها دارای بادگیر و گنبدخانه هستند که به تهویه و خنک کردن خانه‌ها کمک می‌کنند.
شکل‌گیری هویت بصری: معماری منحصربه‌فرد یزد، به شکل‌گیری هویت بصری این شهر کمک کرده است. به عنوان مثال، خانه‌های سنتی یزد با گنبدهای خاکی و بادگیرهای بلند خود، منظره‌ای منحصربه‌فرد و چشم‌نواز ایجاد کرده‌اند.

هویت مکانی یزد، یک عنصر مهم در هویت ملی ایران نیز محسوب می‌شود. یزد به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، نقش مهمی در حفظ و انتقال فرهنگ و تمدن ایرانی داشته است.