موضوع : پژوهش | مقاله

شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر در ایجاد فیل سفید

فیل سفید به پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی گفته می‌شود که هزینه‌های زیادی برای اجرای آنها صرف شده است، اما در نهایت به نتیجه‌ای مطلوب نرسیده‌اند و یا صرفه اقتصادی ندارند. این پروژه‌ها می‌توانند در حوزه‌های مختلف، مانند عمرانی، صنعتی، فرهنگی و اجتماعی اجرا شوند.
عوامل موثر در ایجاد فیل سفید را می‌توان در دو دسته کلی عوامل داخلی و عوامل خارجی تقسیم کرد.
عوامل داخلی شامل عواملی هستند که در داخل سازمان یا نهادی که پروژه را اجرا می‌کند، وجود دارند. این عوامل عبارتند از:

عوامل سیاسی: فشارهای سیاسی از سوی مقامات بالادستی، می‌تواند منجر به اجرای پروژه‌هایی شود که صرفه اقتصادی ندارند.
عوامل اقتصادی: عدم وجود منابع مالی کافی، می‌تواند باعث شود که پروژه‌ها به درستی اجرا نشوند و در نهایت به فیل سفید تبدیل شوند.
عوامل مدیریتی: ضعف در مدیریت پروژه، می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در اجرای پروژه و تبدیل آن به فیل سفید شود.
عوامل فرهنگی: فرهنگ سازمانی حاکم بر نهاد یا سازمان، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد فیل سفید داشته باشد. به عنوان مثال، اگر فرهنگ سازمانی بر حفظ موجودیت و عدم ریسک‌پذیری تاکید داشته باشد، احتمال ایجاد فیل سفید در آن بیشتر خواهد بود.

عوامل خارجی شامل عواملی هستند که خارج از سازمان یا نهادی که پروژه را اجرا می‌کند، وجود دارند. این عوامل عبارتند از:

عوامل تکنولوژیکی: تغییرات سریع در تکنولوژی، می‌تواند باعث شود که پروژه‌هایی که قبلاً اجرا شده‌اند، منسوخ شوند و به فیل سفید تبدیل شوند.
عوامل زیست‌محیطی: تغییرات زیست‌محیطی، می‌تواند باعث شود که پروژه‌هایی که قبلاً اجرا شده‌اند، با مشکلاتی مواجه شوند و در نهایت به فیل سفید تبدیل شوند.
عوامل اجتماعی: تغییرات اجتماعی، می‌تواند باعث شود که نیازهای جامعه تغییر کند و پروژه‌هایی که قبلاً اجرا شده‌اند، پاسخگوی این نیازها نباشند.

رتبه بندی عوامل موثر در ایجاد فیل سفید، بر اساس اهمیت آنها، به شرح زیر است:

عوامل سیاسی: این عوامل نقش مهمی در ایجاد فیل سفید دارند. فشارهای سیاسی از سوی مقامات بالادستی، می‌تواند منجر به اجرای پروژه‌هایی شود که صرفه اقتصادی ندارند.
عوامل اقتصادی: عدم وجود منابع مالی کافی، می‌تواند باعث شود که پروژه‌ها به درستی اجرا نشوند و در نهایت به فیل سفید تبدیل شوند.
عوامل تکنولوژیکی: تغییرات سریع در تکنولوژی، می‌تواند باعث شود که پروژه‌هایی که قبلاً اجرا شده‌اند، منسوخ شوند و به فیل سفید تبدیل شوند.
عوامل زیست‌محیطی: تغییرات زیست‌محیطی، می‌تواند باعث شود که پروژه‌هایی که قبلاً اجرا شده‌اند، با مشکلاتی مواجه شوند و در نهایت به فیل سفید تبدیل شوند.
عوامل اجتماعی: تغییرات اجتماعی، می‌تواند باعث شود که نیازهای جامعه تغییر کند و پروژه‌هایی که قبلاً اجرا شده‌اند، پاسخگوی این نیازها نباشند.

راهکارهای پیشگیری از ایجاد فیل سفید عبارتند از:

تقویت مدیریت پروژه: با تقویت مدیریت پروژه، می‌توان از بروز مشکلات در اجرای پروژه‌ها و تبدیل آنها به فیل سفید جلوگیری کرد.
تقویت فرهنگ سازمانی: با تقویت فرهنگ سازمانی مبتنی بر ریسک‌پذیری و نوآوری، می‌توان از اجرای پروژه‌هایی که صرفه اقتصادی ندارند، جلوگیری کرد.
تقویت برنامه‌ریزی و پیش‌بینی: با تقویت برنامه‌ریزی و پیش‌بینی، می‌توان از بروز تغییرات غیرمنتظره که می‌تواند منجر به تبدیل پروژه‌ها به فیل سفید شود، جلوگیری کرد.

راهکارهای مدیریت فیل سفید عبارتند از:

تغییر کاربری: در برخی موارد، می‌توان با تغییر کاربری فیل سفید، آن را از حالت بی‌فایده خارج کرد.
فروش یا واگذاری: در برخی موارد، می‌توان فیل سفید را به فروش رساند یا به نهاد یا سازمان دیگری واگذار کرد.
تعطیل یا تخریب: در برخی موارد، تنها راهکار برای مدیریت فیل سفید، تعطیلی یا تخریب آن است.

نظر شما