مهندسی فرهنگ در مراکز آموزش عالی، فرآیندی است که طی آن فرهنگ و ارزش‌های حاکم بر یک مرکز آموزش عالی، به منظور دستیابی به اهداف و آرمان‌های آن، به صورت هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده، تغییر داده می‌شود. این فرآیند مستلزم توجه به الزامات و ضروریات زیر است:

تعیین اهداف و آرمان‌های فرهنگی: اولین گام در مهندسی فرهنگ، تعیین اهداف و آرمان‌های فرهنگی است. این اهداف باید بر اساس نیازها و شرایط جامعه و همچنین چشم‌انداز و ارزش‌های دانشگاه تعیین شوند.
شناسایی فرهنگ و ارزش‌های موجود: پس از تعیین اهداف و آرمان‌های فرهنگی، لازم است فرهنگ و ارزش‌های موجود در دانشگاه شناسایی شوند. این کار می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی مانند مصاحبه، پرسش‌نامه، و تحلیل اسناد و مدارک انجام شود.
طراحی برنامه‌های مهندسی فرهنگ: بر اساس نتایج شناسایی فرهنگ و ارزش‌های موجود، برنامه‌های مهندسی فرهنگ طراحی می‌شوند. این برنامه‌ها باید شامل اقدامات و فعالیت‌هایی باشند که به تغییر فرهنگ و ارزش‌های موجود در راستای اهداف و آرمان‌های تعیین‌شده، کمک می‌کنند.
اجرای برنامه‌های مهندسی فرهنگ: پس از طراحی برنامه‌ها، لازم است آن‌ها به صورت منظم و مستمر اجرا شوند. اجرای برنامه‌ها باید با نظارت و ارزیابی مستمر همراه باشد تا از اثربخشی آن‌ها اطمینان حاصل شود.

در ادامه، به برخی از ضروریات مهندسی فرهنگ در مراکز آموزش عالی اشاره می‌کنیم:

مشارکت همه‌جانبه: مهندسی فرهنگ باید با مشارکت همه‌جانبه اعضای دانشگاه، از جمله دانشجویان، استادان، کارکنان، و مدیران، انجام شود. مشارکت همه‌جانبه، به افزایش پذیرش و حمایت از برنامه‌های مهندسی فرهنگ کمک می‌کند.
پیوستگی و استمرار: مهندسی فرهنگ، فرآیندی مستمر و پیوسته است. برای دستیابی به نتایج مطلوب، لازم است برنامه‌های مهندسی فرهنگ به صورت مداوم اجرا شوند.
تغییر در نگرش و رفتار: مهندسی فرهنگ، صرفاً تغییر در قوانین و مقررات نیست. بلکه تغییر در نگرش و رفتار اعضای دانشگاه نیز ضروری است. برای ایجاد تغییر در نگرش و رفتار، لازم است برنامه‌های مهندسی فرهنگ، بر آموزش و پرورش اعضای دانشگاه تمرکز داشته باشند.

مهندسی فرهنگ در مراکز آموزش عالی، نقش مهمی در توسعه و پیشرفت جامعه ایفا می‌کند. این فرآیند می‌تواند به ایجاد فضایی سالم و پویا در دانشگاه‌ها کمک کند و زمینه‌های لازم را برای تربیت نسلی از انسان‌های متعهد، مسئولیت‌پذیر، و دارای ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، فراهم آورد.