مقدمه
خانواده به عنوان اولین و مهمترین نهاد اجتماعی، نقشی اساسی در شکل‌گیری هویت و شخصیت افراد و همچنین جامعه‌پذیری آنها ایفا می‌کند. سرمایه اجتماعی خانواده، که از تعاملات و روابط بین اعضای خانواده نشأت می‌گیرد، در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. 
سرمایه اجتماعی خانواده
سرمایه اجتماعی خانواده به مجموعه‌ای از منابع و امکاناتی اطلاق می‌شود که از طریق روابط و تعاملات بین اعضای خانواده ایجاد می‌شود. این سرمایه شامل اعتماد، تعلق خاطر، همبستگی، مشارکت و حمایت اجتماعی بین اعضای خانواده است.
تاثیر سرمایه اجتماعی خانواده بر خانواده گرایی جوانان
تحقیقات نشان داده است که بین سرمایه اجتماعی خانواده و خانواده گرایی جوانان رابطه معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، جوانانی که در خانواده‌هایی با سرمایه اجتماعی بالا رشد می‌کنند، تمایل بیشتری به حفظ روابط و تعلقات خانوادگی دارند.
دلایل این امر عبارتند از:

اعتماد و همبستگی بالا بین اعضای خانواده: در خانواده‌هایی که سرمایه اجتماعی بالا دارند، اعتماد و همبستگی قوی بین اعضای خانواده وجود دارد. این امر باعث می‌شود که جوانان احساس امنیت و آرامش بیشتری در خانواده داشته باشند و به حفظ روابط خانوادگی تمایل بیشتری نشان دهند.
حمایت اجتماعی: خانواده‌هایی که سرمایه اجتماعی بالا دارند، از حمایت اجتماعی قوی برخوردارند. این حمایت می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند عاطفی، اقتصادی و آموزشی به جوانان ارائه شود. 
ارزش‌های خانوادگی: در خانواده‌هایی که سرمایه اجتماعی بالا دارند، ارزش‌های خانوادگی قوی‌تر هستند. این امر باعث می‌شود که جوانان به اهمیت خانواده و روابط خانوادگی بیشتر پی ببرند.

عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی خانواده
عوامل متعددی می‌توانند بر سرمایه اجتماعی خانواده تاثیر بگذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:

کیفیت روابط بین اعضای خانواده: کیفیت روابط بین اعضای خانواده، از جمله روابط بین والدین و فرزندان، نقش مهمی در شکل‌گیری سرمایه اجتماعی خانواده دارد.
سطح تحصیلات و شغل والدین: سطح تحصیلات و شغل والدین می‌تواند بر میزان تعاملات و روابط بین اعضای خانواده و همچنین بر ارزش‌های خانوادگی تاثیر بگذارد.
وضعیت اقتصادی خانواده: وضعیت اقتصادی خانواده می‌تواند بر میزان حمایت اجتماعی که اعضای خانواده از یکدیگر دریافت می‌کنند، تاثیر بگذارد.

راهکارهای افزایش سرمایه اجتماعی خانواده
با توجه به نقش مهم سرمایه اجتماعی خانواده در خانواده گرایی جوانان، لازم است اقداماتی برای افزایش سرمایه اجتماعی خانواده صورت گیرد. برخی از این راهکارها عبارتند از:

تقویت مهارت‌های ارتباطی اعضای خانواده: آموزش مهارت‌های ارتباطی به اعضای خانواده می‌تواند به بهبود کیفیت روابط بین آنها کمک کند.
افزایش تعاملات و فعالیت‌های مشترک بین اعضای خانواده: برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های مشترک بین اعضای خانواده می‌تواند به افزایش صمیمیت و همبستگی بین آنها کمک کند.
تقویت ارزش‌های خانوادگی: آموزش ارزش‌های خانوادگی به فرزندان می‌تواند به آنها در درک اهمیت خانواده و روابط خانوادگی کمک کند.

نتیجه‌گیری
سرمایه اجتماعی خانواده نقش مهمی در خانواده گرایی جوانان ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت این موضوع، لازم است اقداماتی برای افزایش سرمایه اجتماعی خانواده صورت گیرد.
منابع

اعزازی، فرهاد. (1387). جامعه‌شناسی خانواده. تهران: نشر نی.
کلمن، جیمز اس. (1386). سرمایه اجتماعی و نظریه ساختار اجتماعی. ترجمه حسن پویان. تهران: نشر نی.
 

دکتر فرزانه معززی خنده روی یزدی