پارسای داخل کشور دکتری تخصصی (PhD) 1399
پدیدآور: حسین محمدرضایی 
استاد راهنما: سید احمد علوی 
استاد راهنما: محمدرضا قاسمی
دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین
چکیده

تعیین اثر فعالیت های گسل پی سنگی بر الگوی تکامل ساختاری، ارتباط زایشی و هندسی ساختارهای موجود در پوشش رسوبی، نوع چین خوردگی ها، تاثیر واحدهای جدایشی بر روی هندسه چین خوردگی ها، گسترش گسل از پی سنگ به پوشش رسوبی از مسائل مهم در شمال باختر خلیج فارس می باشد. در این پژوهش تلاش گردیده است که با ارائه مدل ساختاری مفهومی بر روی گسل پی سنگی هندیجان - بهرگانسر- نوروز و تاقدیس های هندیجان، بهرگانسر و نوروز واقع در شمال باختر خلیج فارس، به شناخت بهتری از تکامل ساختاری گستره مورد مطالعه دست یافت و به مسائل فوق پاسخ داد. در این رساله برای واکاوی ساختاری از داده های زیر سطحی شامل داده های لرزه ای دو بعدی و سه بعدی، اطلاعات چاههای حفاری شده استفاده شده است. روش های استفاده شده در این پژوهش شامل تفسیر سرسازندها در حوزه زمان، تفسیر گسل ها در حوزه زمان، ساخت مدل سرعت جهت تبدیل سرسازندها و گسل ها از حوزه زمان به حوزه عمق، تهیه نقشه های ساختمانی سر سازند ها، تهیه نقشه های ضخامت سازندها و بازسازی متوالی سرسازندها و گسل ها می باشد. یافته های این رساله شامل نقشه های همتراز ساختمانی سازندها از ژوراسیک پسین تا پلیوسن، نقشه های ضخامت عمودی (یا ضخامت ظاهری) سازندها از کرتاسه پیشین تا پلیوسن سری مقاطع لرزه ای دو بعدی و سه بعدی ازتاقدیس های موجود در گستره مورد مطالعه و مقاطع متوالی بازسازی شده عمود بر تاقدیس های هندیجان، بهرگانسر و نوروز می باشند. دو فاز چین خوردگی در کرتاسه بالایی و پلیوسن همراه با حرکات گسل پی سنگی هندیجان- بهرگانسر- نوروز (با امتداد شمال، شمال خاوری - جنوب، جنوب باختری) نقش مهمی در تکامل ساختاری تاقدیس های هندیجان، بهرگانسر و نوروز داشته است. بر اساس یافته های به دست آمده این تکامل ساختاری در چهار مرحله (بازه زمانی) روی داده است. در بازه زمانی ژوراسیک بالایی تا کرتاسه میانی شواهدی از رخداد چین خوردگی وجود ندارد، اگرچه گسل راستالغز چپگرد با مؤلفه شیب لغز عادی هندیجان- بهرگانسر- نوروز رسوبگذاری واحدهای رسوبی را در امتداد شمال، شمال خاور - جنوب، جنوب باختر کنترل نموده است. حرکات شیب لغز عادی (transtension) این گسل پی سنگی می تواند ناشی از گسترش اقیانوس نئوتتیس باشد. در پاسخ به فرورانش پوسته نئوتتیس به زیر صفحه اوراسیا و حاکم شدن رژیم فشارشی در آلبین پایانی تا تورونین میانی، مولفه شیب لغز نرمال گسل پی سنگی به معکوس تغییر یافته است (ترافشارش). با گسترش این گسل پی سنگی در پوشش رسوبی چین خوردگی های واداشته در امتداد شمال شمال خاور- جنوب جنوب باختر (روند عربی) در گستره مورد مطالعه شده تشکیل شده است. شواهدی مانند ساختار رشدی در سازند سروک و توسعه ناپیوستگی زاویه دار به موازات این گسل پی سنگی موید این موضوع می باشد. از کرتاسه بالایی تا میوسن میانی، سکون نسبی زمین ساختی در گستره مورد مطالعه حاکم شده است و در نتیجه فعالیت های زمین ساختی صرفا منجر به فعالیت های این گسل پی سنگی شده است. در پلیوسن شواهدی مانند ساختار رشدی و چین خوردگی‌های کمانشی دلالت بر رخدادکوهزایی زاگرس دارد که این رخداد در پاسخ به رژیم فشارشی حاصل از برخورد صفحات عربی و اوراسیا ایجاد شده است. در طی این فعالیت های زمین ساختی، واحد های جدایشی همچون لایه های تبخیری گچساران، شیل های کژدمی و احتمالا نمک های سری هرمز نقش مهمی در تکامل ساختاری گستره مورد مطالعه داشته اند. این پژوهش برای انجام مطالعات جامع میادین نفتی هندیجان، بهرگانسر و نوروز و همچنین ساخت مدل زمین شناسی (ایستا) میادین مزبور کاربرد داشته و همچنین کمک به درک بهتر و عمیق تر تکامل ساختاری حوضه غرب خلیج فارس می نماید.