تصویری که جهان تاکنون از جامعه عربستان سعودی داشته است، تصویر جامعه ای بسته، یکپارچه و سنتی است که در آن تفاوت زیادی میان فرهنگ سنتی پادشاهی با فرهنگ عامه مردم وجود نداشته است. تا پیش از وقوع خیزشهای موسوم به «بهار عرب» هیچ تصویر روشنی از وضعیت اقلیتهای اجتماعی و شکافهای مذهبی، قومی، جنسیتی و... در جامعه بسته عربستان وجود نداشت.
زنان سعودی حتی تا چند سال پیش هیچ اوراق شناسایی رسمی نداشتند تا اینکه بالاخره پس از چندین دهه بررسی و به دنبال به وجود آمدن مشکلات مربوط به هویت، وزارت کشور عربستان در آوریل ۲۰۰۵ با حق زنان سعودی برای داشتن کارت شناسایی در صورت درخواست خود آنها موافقت کرد. بسیاری از زنان تصمیم گرفتند از داشتن کارت شناسایی صرف نظر کنند نه به این دلیل که آنها نمی‌خواستند کارت شناسایی داشته باشند، بلکه این محرومیت به این دلیل بود که پدر، همسر یا برادر آن‌ها به دلیل چاپ عکس زنان بر روی کارت شناسایی، با دادن کارت شناسایی به زنان مخالفت می‌کردند.
با این که دولت سعودی دختران را از آموزش منع نکرده‌ است و حتی آموزش رایگان نیز برای ایشان در نظر گرفته ‌است، حضور دختران در آموزشگاه‌ها و مدارس بسیار محدود است. بر اساس آمار رسمی دولت سعودی ۵۵ درصد دانش آموزان دبستان، ۷۹ درصد دانش آموزان راهنمایی و ۸۱ درصد دانش آموزان دبیرستان پسر هستند. دیدگاه‌های سنتی در عربستان باعث شده‌است که بسیاری از دختران در سنین پایین مدرسه را ترک کنند. در عربستان، مدارس و دانشگاه‌های متفاوت برای دختران و پسران وجود دارد و هیچ مدرسهٔ مختلطی در آن جا یافت نمی‌شود با این حال بسیاری بر این باورند که مدرسه‌ها و دانشگاه‌های مربوط به زنان از کیفیت آموزشی پایین‌تری برخوردارند. تحصیل زنان در همهٔ رشته‌های فنی و مهندسی، و نیز رشتهٔ حقوق ممنوع می‌باشد.
علاوه بر ممنوعیت رانندگی زنان، در قوانین سعودی، کار کردن زنان در هر کاری جز آموزش و پرستاری ممنوع گشته ‌است. آموزش برای زنان بسته به کلاس‌های دختران می‌شود و آن‌ها حق آموزش برای پسران را ندارند. با این حال باز هم شرکت زنان در کارها بسیار بسته است و برای این کارها نیز اجازهٔ رسمی شوهر یا ولی شرط محسوب می‌شود.
در جامعه ای که علمای مذهبی متحجر آن به دنبال قانونی کردن برده داری هستند، با وجود اینکه این عمل غبرانسانی به طور غیررسمی کاملاً رواج دارد، زنان از کلیه حقوق انسانی اولیه خود محروم هستند و معمولاً باید با اجبار و بدون رضایت، با کسی ازدواج کنند که پدر آنها انتخاب نموده است. این نوع ازدواج که در جامعه عربستان بسیار هم رواج دارد باعث فروپاشی خانواده های صعودی و ایجاد معضلات اجتماعی زیادی برای این جامعه شده است که مقاله زیر به همین مسئله می پردازد:
آیا ازدواج اجباری ممکن است؟ ازدواج با هماهنگی میان عروس و داماد و با خشنودی خانواده ها انجام میگیرد، اما متاسفانه در عربستان ازدواجها به صورت اجباری رخ می دهد. آمارهای منتشر شده توسط وزارت دادگستری نشان می دهد که نرخ طلاق در این کشور پادشاهی به نحو بی سابقه ای طی 20 سال اخیر افزایش یافته است. آمار طلاق در این کشور از 25 به 60 درصد افزایش یافته است. سال 2007، 16765 مورد طلاق در عربستان ثبت شده است که 52 مورد به ازای هر روز می باشد. این آمار در سال 2009 به 28867 مورد رسیده است که 79 مورد طلاق به ازای هر روز می باشد.
ازدواجهایی که با اجبار انجام می شود معمولاً با طلاق پایان می یابند. چگونه یک مرد می تواند فقط به خاطر جهیزیه دخترش را وادار به ازدواج با یک مرد خاص کند؟ من مواردی زیادی را می شناسم که پدری دخترش را مجبور به ازدواج با مردی نموده که 40 سال از او بزرگتر بوده است.
اگر دختر از اینگونه ازدواجها امتناع کند آنگاه زندگی اش به جهنم تبدیل خواهد شد. چنانچه او بخواهد برخلاف نظر پدر مردی همسن خود را برای ازدواج انتخاب کند، پدرش می تواند انتخاب او را رد کند و طبق قوانین مذهبی عربستان دختر نمی تواند بدون رضایت پدر ازدواج کند و در صورت انجام این کار، ازدواج آنها غیر قانونی خواهد بود و از درجه اعتبار ساقط است.
ازدواجهای اجباری در جامعه عربستان مهمترین دلیل فروپاشی خانواده ها و خیانت زوجین به یکدیگر است. بازتاب اجتماعی این نوع ازدواج درگیریهای مداوم و شدید والدین با یکدیگر است که تاثیرات مخربی بر کودکان آنها دارد.
ما اکنون با یک خطر جدی در جامعه عربستان روبرو هستیم که باید با آن مقابله شود و رسانه ها در این میان نقش مهمی بر عهده دارند؛ اعم از نشریات، رسانه های صوتی، تصویری و همچنین ائمه (مساجد و اماکن مذهبی) و گروههای مردم نهاد، باید در این مهم مشارکت نمایند. آنها باید تلاش کنند تا فرهنگ قبیله ای و سنتی را تغییر دهند، کاری که تاکنون کمتر درباره آن اطلاع رسانی انجام شده است.
ما اکنون در هزاره سوم قرار داریم و موقعیت پیرامون ما عمیقاً تغییر کرده است، به همین دلیل بایست در عین پیروی از دین مان سنتهای تحجر آمیز را کنار گذاشته و به حقوق و نظر دختران احترام بگذاریم.
من می دانم که زنان سعودی هنوز به حقوق خود دست نیافته اند، ما مرتکب تجاوز به «انسانیت» آنها شده ایم و حقوق اساسی آنها را که خداوند متعال به آنها اعطا کرده از آنها سلب کرده ایم. باید با از بین بردن ازدواجهای اجباری جامعه را از انحطاط نهاد خانواده نجات داد.

منبع: / سایت خبری / فرارو ۱۳۹۰/۴/۲۶به نقل از: عرب نیوز 13 جولای 2011
مترجم : قاسم توکلی
نویسنده : عبدالله بجوبیر