موضوع : جامعه | سلامت و زیبایی

آیا اضطراب ژنتیکی است؟

اضطراب یک ترکیب پیچیده از عوامل ژنتیکی، تربیتی و واکنش به آسیب‌های روحی است. داشتن یک والد مضطرب می‌تواند احتمال ابتلا به اضطراب در فرزندان را افزایش دهد. اما آیا اضطراب واقعاً یک اختلال ژنتیکی است؟ پاسخ کوتاه این است که اضطراب دارای یک مولفه ژنتیکی است، اما مانند برخی از بیماری‌های ژنتیکی خاص مانند فیبروز کیستیک یا بیماری هانتینگتون، به‌صورت یک “بیماری ژنتیکی” شناخته نمی‌شود.

طبق گفته دکتر زکری کوردنر، استاد روان‌پزشکی در دانشگاه جانز هاپکینز، شواهدی وجود دارد که ژن‌ها در خطر ابتلا به اختلال اضطراب نقش دارند. اما ما نمی‌توانیم با اطمینان کامل بگوییم که چه کسی براساس ژنتیک یا تاریخچه خانوادگی به اضطراب مبتلا می‌شود. به همین ترتیب، دکتر جردن اسمولر از دانشگاه هاروارد نیز معتقد است که اضطراب به یک ژن خاص وابسته نیست. به احتمال زیاد هزاران تغییرات کوچک در DNA که روی بسیاری از ژن‌ها اثر دارند، می‌توانند در توسعه اضطراب نقش ایفا کنند.

این تغییرات ژنتیکی ممکن است در یک فرد باعث اضطراب شود اما در فرد دیگری تأثیری نداشته باشد. علاوه بر این، محیط زندگی فرد نیز در توسعه اضطراب تأثیرگذار است. ترکیبی از آنچه که به ارث می‌برید و آنچه که از محیط کسب می‌کنید، در نهایت تعیین می‌کند که آیا دچار اختلال اضطراب خواهید شد یا خیر.

اضطراب و اختلالات اضطرابی

مهم است که بین اضطراب عادی و اختلالات اضطرابی تفاوت قائل شویم. اضطراب عادی در شرایط استرس‌زا مانند امتحانات یا ارائه کاری طبیعی است و بعد از پایان آن موقعیت، احساس ناآرامی نیز معمولاً از بین می‌رود. اما اختلال اضطرابی زمانی رخ می‌دهد که این احساسات ناآرامی و نگرانی به حدی می‌رسد که بر زندگی اجتماعی و روانی فرد تأثیر منفی می‌گذارد.

دکتر دانش عالم، مدیر بخش پزشکی رفتاری در بیمارستان نورث‌وسترن، توضیح می‌دهد که اختلال اضطرابی، نگرانی‌ها و ترس‌هایی است که توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند. اگر به حدی مضطرب هستید که نمی‌توانید خانه را ترک کنید، این می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال اضطرابی باشد که فراتر از نگرانی‌های عادی است.

انواع اختلالات اضطرابی

اختلالات اضطرابی متعددی وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به چند نوع رایج آن اشاره می‌کنیم:

اختلال اضطراب فراگیر (GAD): در این نوع اختلال، فرد به طور مداوم درباره موضوعات مختلف نگران است، از مشکلات خانوادگی گرفته تا مسائل کاری و مالی. اگر این نگرانی‌ها حداقل شش ماه طول بکشد و فرد سه علامت دیگر مانند احساس ناآرامی دائمی را تجربه کند، ممکن است با GAD تشخیص داده شود.

اختلال هراس (Panic Disorder): افراد مبتلا به این اختلال، دچار حملات هراس مکرر با علائم جسمی مانند تپش قلب، عرق کردن، و درد قفسه سینه می‌شوند. این حملات ممکن است بدون هشدار رخ دهند و حتی افراد را از خواب بیدار کنند.

اختلال اضطراب اجتماعی: این نوع اختلال باعث می‌شود افراد از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی یا عملکردی ترس داشته باشند. آنها از اینکه مورد قضاوت یا ارزیابی منفی قرار گیرند، وحشت دارند و ممکن است از حضور در اجتماعات خودداری کنند.

آیا بیماری‌های ژنتیکی هستند؟

موسسه ملی تحقیقات ژنوم انسانی (NIH) یک بیماری ژنتیکی را به عنوان بیماری‌ای تعریف می‌کند که به طور کامل یا جزئی ناشی از تغییر در توالی DNA است. این تغییرات می‌توانند به صورت جهش در یک یا چند ژن رخ دهند و گاهی با عوامل محیطی ترکیب شوند. برخی از بیماری‌های ژنتیکی به دلیل جهش در یک ژن واحد رخ می‌دهند، در حالی که اختلالات پیچیده‌تر مانند بیماری‌های قلبی و دیابت به دلیل ترکیب ژنتیک و محیط ایجاد می‌شوند. اختلالات اضطرابی نیز از این دسته هستند.

بسیاری از اختلالات اضطرابی مانند هراس اجتماعی و اضطراب فراگیر احتمالاً ناشی از تغییرات ژنتیکی و همچنین محیط زندگی فرد هستند. با این حال، داشتن والدین مضطرب به این معنی نیست که شما حتماً دچار اختلال اضطرابی خواهید شد. تجربیات و محیط نیز نقشی حیاتی دارند.

آیا فرزندان اضطراب را به ارث می‌برند؟

در حالی که ژن‌ها می‌توانند نقشی در انتقال اضطراب داشته باشند، سبک فرزندپروری نیز نقش مهمی در این میان دارد. اگر والدین کودکان را به طور مداوم از موقعیت‌های استرس‌زا دور کنند، این ممکن است در بلندمدت باعث افزایش اضطراب در آنها شود. همچنین، برخی از کودکان از نظر خلق و خو از همان ابتدا نسبت به محیط اطراف خود حساس‌تر هستند و این تفاوت‌های اولیه ممکن است آن‌ها را مستعد اضطراب کند.

تشخیص اضطراب

اختلالات اضطرابی توسط متخصصان بهداشت مانند پزشکان عمومی، روان‌شناسان و روان‌پزشکان تشخیص داده می‌شوند. هیچ آزمایش آزمایشگاهی قطعی برای تشخیص اضطراب وجود ندارد و تشخیص آن بر اساس توصیف علائم توسط بیمار و مشاهده‌های بالینی پزشک است.

در نهایت، اگرچه ژنتیک می‌تواند در ابتلا به اضطراب نقش داشته باشد، اما این تنها عامل تعیین‌کننده نیست. با مداخلات مناسب مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) و فعالیت‌های اجتماعی، می‌توان خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی را کاهش داد.