دانیل لاگاش (Daniel Lagache)، پزشک، روانکاو و استاد دانشگاه سوربن، یکی از چهره‌های برجسته روانکاوی و روانشناسی فرانسوی در قرن بیستم بود. او در تاریخ ۳ دسامبر ۱۹۰۳ در پاریس متولد شد و در همان تاریخ، ۳ دسامبر ۱۹۷۲، درگذشت. لاگاش با ترکیب روانکاوی، روانشناسی بالینی و روانشناسی اجتماعی، تأثیر عمیقی بر توسعه این حوزه‌ها گذاشت و به یکی از پیشگامان روانشناسی بالینی در فرانسه تبدیل شد.

زندگی‌نامه و تحصیلات

تحصیلات و آغاز فعالیت علمی

دانیل لاگاش تحصیلات عالی خود را در École Normale Supérieure (ENS) در سال ۱۹۲۴ آغاز کرد. او تحت تأثیر ژرژ دوما، به آسیب‌شناسی روانی علاقه‌مند شد و به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت. او در کنار چهره‌های برجسته‌ای چون ژان پل سارتر، ریموند آرون و پل نیزان، تحصیلات خود را ادامه داد.

فعالیت در روانپزشکی

در سال ۱۹۳۷، لاگاش به‌عنوان پزشک ارشد در کلینیک روانپزشکی بیمارستان سنت‌-آنه منصوب شد. او در همان سال، به‌عنوان مدرس روانشناسی در دانشگاه استراسبورگ فعالیت خود را آغاز کرد و در سال ۱۹۴۷ به کرسی روانشناسی دانشگاه سوربن رسید. در سال ۱۹۵۵، او کرسی آسیب‌شناسی روانی را به دست آورد.

تجزیه و تحلیل آموزشی

لاگاش در دهه ۱۹۳۰، تحت تحلیل روانکاوی رودلف لوونشتاین قرار گرفت و به روانکاوی فرویدی علاقه‌مند شد. او در سال ۱۹۳۷، مقاله‌ای درباره “سوگ، مالیخولیا و شیدایی” منتشر کرد که باعث شد به عضویت کامل انجمن روانکاوی پاریس (SPP) درآید.

فعالیت‌های حرفه‌ای

تأسیس انجمن فرانسوی روانکاوی (SFP)

پس از جنگ جهانی دوم، دیدگاه‌های لاگاش درباره آموزش روانکاوی با دیدگاه‌های ساشا ناخت، رهبر انجمن روانکاوی پاریس، در تضاد قرار گرفت. او به دنبال ترکیب روانشناسی و روانکاوی بود و با اقتدارگرایی پزشکی مخالف بود. در نتیجه، در سال ۱۹۵۳، لاگاش از انجمن روانکاوی پاریس جدا شد و به همراه فرانسوا دولتو و ژولییت بوتونییر، انجمن فرانسوی روانکاوی (SFP) را تأسیس کرد. ژاک لاکان نیز به این انجمن پیوست و با لاگاش همکاری کرد.

اختلاف با لاکان

اگرچه لاگاش و لاکان در ابتدا همکاری نزدیکی داشتند، اما اختلافات نظری میان آن‌ها به‌تدریج آشکار شد. لاکان به‌شدت با ترکیب روانکاوی و روانشناسی که لاگاش به آن معتقد بود، مخالفت کرد و آن را “شخصیت‌گرایی” نامید. این اختلافات در نهایت منجر به انحلال SFP در سال ۱۹۶۴ شد.

تأسیس انجمن روانکاوی فرانسه (APF)

پس از انحلال SFP، لاگاش انجمن روانکاوی فرانسه (APF) را تأسیس کرد و به‌عنوان اولین رئیس آن انتخاب شد. این انجمن در سال ۱۹۶۵ توسط انجمن بین‌المللی روانکاوی (IPA) به رسمیت شناخته شد.

نظریات و دستاوردهای علمی

روانشناسی بالینی

دانیل لاگاش یکی از پیشگامان روانشناسی بالینی در فرانسه بود. او روانشناسی بالینی را به‌عنوان “نظریه عمومی رفتار” تعریف کرد و معتقد بود که این حوزه باید شامل ترکیبی از روانشناسی تجربی، روانکاوی، روانشناسی اجتماعی و مردم‌شناسی باشد. او در سخنرانی برجسته خود در سال ۱۹۴۹ با عنوان “وحدت روانشناسی: روانشناسی تجربی و روانشناسی بالینی”، بر اهمیت یکپارچگی حوزه‌های مختلف روانشناسی تأکید کرد.

مطالعات درباره سوگواری

لاگاش پیشگام در مطالعه سوگواری بود و به بررسی جنبه‌های آیینی و روانشناختی آن پرداخت. او معتقد بود که سوگواری به پرخاشگری نیاز دارد و در صورت عدم اجرای مناسب این فرآیند، می‌تواند به پیوندهای بیمارگونه با فرد متوفی منجر شود.

مطالعات درباره حسادت

لاگاش حسادت را به‌عنوان میل به تملک کامل و انحصاری یک شیء تعریف کرد. او معتقد بود که حسادت ناشی از ناتوانی در پذیرش استقلال و دگرگونی دیگری است.

مطالعات درباره انتقال

در مقاله خود درباره “گزارش انتقال”، لاگاش از ایده‌های ساختارگرایی و روانشناسی گشتالت استفاده کرد و بر فراگیر بودن پدیده انتقال تأکید کرد. او انتقال را به‌عنوان تکرار نیازهای ناتمام ذهن تعریف کرد.

ایگوی ایده‌آل

لاگاش مفهوم ایگوی ایده‌آل را به‌طور ویژه در روانکاوی فرانسوی مورد بررسی قرار داد. او معتقد بود که در دوران نوجوانی، فرد تلاش می‌کند تا از سوپرایگو و ایگوی آرمانی جدا شود و خود را با ایگوی ایده‌آل شناسایی کند.

تأثیر و میراث

تأثیر بر روانشناسی و روانکاوی

دانیل لاگاش با ترکیب روانکاوی و روانشناسی بالینی، تأثیر عمیقی بر توسعه این حوزه‌ها گذاشت. او با تأسیس انجمن‌های روانکاوی و تلاش برای یکپارچه‌سازی حوزه‌های مختلف روانشناسی، به یکی از چهره‌های برجسته روانکاوی فرانسوی تبدیل شد.

نقدها

منتقدانی چون الیزابت رودینسکو معتقدند که تلاش لاگاش برای ترکیب روانکاوی با روانشناسی بالینی، به‌نوعی بن‌بست منجر شد. ژاک لاکان نیز به‌شدت از این رویکرد انتقاد کرد و آن را “تقویت مجدد روانشناسی با استثمار اجتماعی” توصیف کرد.

آثار و تألیفات

• “روانکاوی” (۱۹۵۵): این کتاب به‌عنوان الگویی از دقت و گشودگی به تنوع زمینه‌های کاربردی روانکاوی شناخته می‌شود.
• فرهنگ لغت روانکاوی (۱۹۶۷): لاگاش رهبر پروژه‌ای بود که توسط ژان لاپلانش و ژان برتراند پونتالیس نوشته شد.
• مطالعات درباره سوگواری، حسادت و انتقال: مقالات متعدد او در این زمینه‌ها، تأثیر عمیقی بر روانکاوی و روانشناسی بالینی داشت.

نتیجه‌گیری

دانیل لاگاش یکی از چهره‌های برجسته روانکاوی و روانشناسی در قرن بیستم بود که با تلاش‌های خود در ترکیب روانکاوی و روانشناسی بالینی، به توسعه این حوزه‌ها کمک کرد. او با تأسیس انجمن‌های روانکاوی و ارائه نظریات جدید درباره سوگواری، حسادت و انتقال، تأثیر عمیقی بر روانکاوی فرانسوی گذاشت. اگرچه برخی از رویکردهای او مورد انتقاد قرار گرفت، اما میراث علمی و حرفه‌ای او همچنان الهام‌بخش پژوهشگران و درمانگران در سراسر جهان است.