آدام فیلیپس (Adam Phillips)، متولد ۱۹ سپتامبر ۱۹۵۴ در کاردیف، ولز، یکی از برجسته‌ترین روانکاوان زنده و نویسندگان حوزه روانکاوی و ادبیات است. فیلیپس که به‌عنوان یکی از چهره‌های شاخص روانکاوی معاصر شناخته می‌شود، با ترکیب روانکاوی، ادبیات و فلسفه، آثار منحصربه‌فردی خلق کرده است که خوانندگان را به تأمل عمیق در زندگی، میل، حسرت و روابط انسانی دعوت می‌کند.

زندگی‌نامه و تحصیلات

دوران کودکی و تحصیلات اولیه

آدام فیلیپس در خانواده‌ای یهودی با اصالت لهستانی به دنیا آمد. او در کودکی به مطالعه پرندگان گرمسیری علاقه داشت و در نوجوانی به ادبیات روی آورد. فیلیپس در کالج کلیفتون تحصیل کرد و سپس در دانشگاه آکسفورد، زبان انگلیسی خواند و با رتبه سوم کلاس فارغ‌التحصیل شد.

آغاز علاقه به روانکاوی

فیلیپس در دوران دانشجویی، با خواندن زندگی‌نامه کارل گوستاو یونگ به روانکاوی علاقه‌مند شد. او معتقد است که روانکاوی بیشتر به شعر شباهت دارد تا پزشکی:

“برای من، روانکاوی همیشه نوعی شعر کاربردی بوده است.”

فعالیت‌های حرفه‌ای

روانکاوی و نویسندگی

فیلیپس پس از پایان تحصیلات، به مطالعه روانکاوی پرداخت و در سن ۲۷ سالگی به‌عنوان روانکاو واجد شرایط شد. او در ابتدا به‌عنوان روان‌درمانگر کودک فعالیت می‌کرد و به‌ویژه به درمان کودکان علاقه داشت. فیلیپس روانکاوی را نوعی گفت‌وگو می‌داند که هدفش کمک به افراد برای کشف موانع گفت‌وگوهای درونی و بیرونی است، نه صرفاً درمان آن‌ها.

سردبیری مجموعه آثار فروید

از سال ۲۰۰۳، فیلیپس مسئولیت سردبیری مجموعه جدید ترجمه‌های آثار زیگموند فروید در انتشارات پنگوئن را برعهده گرفت. او در این نقش، به بازنگری و ترجمه آثار فروید به زبان انگلیسی کمک کرده است.

نویسندگی و جستارنویسی

فیلیپس نویسنده‌ای پرکار است که مقالات و کتاب‌های متعددی در زمینه روانکاوی، ادبیات و فلسفه نوشته است. آثار او طیف گسترده‌ای از موضوعات، از حسرت و تک‌همسری گرفته تا قلقلک و ملال را دربرمی‌گیرد. او روانکاوی را نوعی شعر کاربردی می‌داند و معتقد است که نظریه روانکاوی باید به‌گونه‌ای نوشته شود که توجه عموم را جلب کند، نه فقط متخصصان این حوزه.

نظریات و دیدگاه‌ها

روانکاوی به‌عنوان شعر کاربردی

فیلیپس روانکاوی را یک زبان ادبی می‌داند و معتقد است که روانکاوی نوعی افسانه‌پردازی درباره زندگی انسان است. او می‌گوید:

“روانکاوی به ما کمک می‌کند بفهمیم چه چیزی ما را از گفت‌وگو بازمی‌دارد و چرا برخی گفت‌وگوها را ارزشمند می‌دانیم.”

حسرت و زندگی نازیسته

یکی از موضوعات اصلی آثار فیلیپس، مفهوم حسرت و زندگی نازیسته است. او در کتاب “حسرت: در ستایش زندگی نازیسته” (۲۰۱۲) به بررسی این ایده می‌پردازد که همه ما دو زندگی داریم: یکی زندگی که در حال زیستن آن هستیم و دیگری زندگی‌ای که حسرتش را می‌خوریم. فیلیپس معتقد است که حسرت می‌تواند به ما کمک کند تا امیال واقعی خود را بشناسیم و زندگی معنادارتری داشته باشیم.

سرخوردگی و شناخت امیال

فیلیپس سرخوردگی را بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی می‌داند و معتقد است که سرخوردگی‌ها می‌توانند سرنخی برای کشف امیال واقعی ما باشند. او می‌گوید:

“سودای زندگی بدون سرخوردگی، به این می‌ماند که زندگی‌ای عاری از امکان شناخت امیالمان را طلب کنیم.”

روانکاوی و گفت‌وگو

فیلیپس روانکاوی را نوعی گفت‌وگوی آزاد می‌داند که هدفش کمک به افراد برای کشف موانع گفت‌وگوهای درونی و بیرونی است. او معتقد است که روانکاوی نمی‌تواند به افراد بگوید که چه می‌خواهند، بلکه فقط می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا خطر فهمیدن خواسته‌هایشان را به جان بخرند.

آثار برجسته

۱. حسرت: در ستایش زندگی نازیسته (Missing Out: In Praise of the Unlived Life)

این کتاب به بررسی مفهوم حسرت و زندگی نازیسته می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با سرخوردگی‌ها و شکست‌های زندگی مواجه شد و از آن‌ها درس گرفت.

۲. وینیکات (Winnicott)

این کتاب به زندگی و نظریات روانکاو بریتانیایی دونالد وینیکات می‌پردازد و تأثیر او بر روانکاوی معاصر را بررسی می‌کند.

۳. تک‌همسری (Monogamy)

در این کتاب، فیلیپس به بررسی مفهوم تک‌همسری و مشکلات و پیچیدگی‌های زندگی زناشویی می‌پردازد. او به چالش‌های وفاداری و خیانت در روابط انسانی می‌پردازد و دیدگاه‌های جدیدی ارائه می‌دهد.

۴. عقل در برابر جنون (Going Sane)

این کتاب به بررسی مفهوم عقلانیت و دیوانگی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه جوامع مختلف این مفاهیم را تعریف کرده‌اند.

نتیجه‌گیری

آدام فیلیپس یکی از برجسته‌ترین روانکاوان و نویسندگان معاصر است که با ترکیب روانکاوی، ادبیات و فلسفه، دیدگاه‌های جدیدی درباره زندگی، میل، حسرت و روابط انسانی ارائه داده است. او با آثار خود، خوانندگان را به تأمل عمیق در زندگی و کشف امیال واقعی خود دعوت می‌کند. فیلیپس روانکاوی را نوعی گفت‌وگوی آزاد می‌داند که به افراد کمک می‌کند تا موانع درونی خود را بشناسند و زندگی معنادارتری داشته باشند. میراث علمی و ادبی او همچنان الهام‌بخش پژوهشگران و علاقه‌مندان به روانکاوی و ادبیات است.