منبع:روزنامه ایران
روزنامه ها را که ورق مى زنى پراست از آگهى هاى عجیب و محیرالعقول پزشکى که گاه براى لحظاتى میخکوبت مى کند. در این آگهى ها، از درمان اعتیاد در یک روز گرفته تا انواع و اقسام جراحى هاى زیبایى و درمان چاقى و لاغرى به چشم مى خورد. در یکى از این آگهى ها آمده: روزى یک کیلو، یک سایز بدون رژیم و بازگشت لاغر شوید. در این آگهى همچنین از روش هاى مزوترابى، لیپوساکشن و لیزر هم نام برده شده است. اعتماد به نفس سفارش دهندگان آگهى آنقدر زیاد است که علاوه بر دادن چند شماره تلفن ثابت، تلفن همراه و آدرس هم داده اند. منشى جوان یکى از این مؤسسه ها یا مکان هاى درمانى یا هرچیز دیگر که اسمش را بگذارید با ادا و اطوار فراوان ادعا مى کند توانسته اند با لیزر درمانى، بیماران را تا ۵۰ کیلو لاغر کنند. او همچنان لاف مى زند و عده اى خانم از پیر و جوان گرفته تا دخترک ۱۳ ساله اى که براى لاغر شدن آمده اند، متحیر چشم به دهان او دوخته اند. او براى این مسخ شدگان مدام نسخه مى پیچد و دستورات عجیب و غریب صادر مى کند. وقتى درباره لیزر درمانى پرسش مى کنم، دستگاهى را که بیشتر شبیه چراغ قوه با نورقرمز است، نشان مى دهد و عنوان مى کند که با این دستگاه لیزر، چاق ها را لاغر مى کنند. امروزه تعداد این مؤسسات آنقدر زیادشده که به نظرمى رسد مسئولان دیگر قادر به نظارت و رسیدگى به وضعیت همه آنها نیستند. مؤسساتى که برخى از آنها با ادعاهاى عجیب وغریب پول هنگفتى به جیب مى زنند و عده زیادى را بیمار و گاهى تا آخر عمر علیل مى کنند.
دسته بندى داروهاى لاغرى

دکتر قوام زاده متخصص تغذیه درباره دسته بندى داروهاى لاغرى مى گوید: «براساس طبقه بندى کتب معتبر علمى، داروهاى ضدچاقى به دو دسته کلى تقسیم مى شود. گروه اول داروهاى ضداشتهاست و گروه دوم داروهایى که موجب جلوگیرى از جذب چربى در دستگاه گوارش مى شود. البته دسته سومى از داروها هم وجوددارد که جنبه علمى ندارد. از این گروه مى توان به این داروها اشاره کرد:
داروهاى ادرار آور (دیورتیک) ـ این نوع داروها به سرعت با ازدست رفتن آب بدن، شخص را دچار کاهش وزن مى کنند. مصرف این داروها از نظر علمى نه تنها صحیح نیست بلکه خطرناک هم هست. اکثر مؤسساتى که در تبلیغات خود کاهش وزن سریع را نوید مى دهند از این روش استفاده مى کنند.
داروهاى هورمونى ـ این نوع داروها موجب پرکارى غده تیروئید، افزایش مصرف انرژى، کاهش وزن و لاغر شدن مى شوند که این روش نیز به دلیل این که در روند طبیعى بدن اختلال ایجاد مى کند از نظر علمى صحیح نیست و خطرناک است.
داروهاى ملین ـ این داروها با دفع موادغذایى از بدن و جلوگیرى از جذب مواد موجب کاهش وزن مى شود که واضح است در درازمدت به بروز سوءتغذیه و کمبود بعضى مواد مورد نیاز بدن مى انجامد. ضمن این که عوارضى از قبیل شکم درد دارد.
داروهاى ضد اشتها ـ استفاده از این داروها شرایطى را در بدن به وجود مى آورد که فرد احساس گرسنگى نکند و میزان غذاى بسیارکمترى درطول روز بخورد. مصرف این داروها میزان تولید هورمون هاى نور آدرنالین، دوپامین، سروتونین و کاتکول آمین را افزایش مى دهد و با تأثیر بر مرکز گرسنگى در بخشى از مغز به نام هیپوتالاموس، موجب سرکوبى میل به غذا و احساس سیرى مى شود. القاى حالت سیرى بدون عوارض جانبى دیگر نیست. مصرف این داروها موجب افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، بى خوابى، فراموشى و افسردگى مى شود.
داروهایى که مانع جذب چربى مى شود ـ این گروه از لاغرکننده ها با اتصال به چربى موادغذایى، مانع جذب آنها مى شود. باید توجه کرد بسیارى از ویتامین هاى ضرورى براى سلامت بدن مانند ویتامین هاى A، D، Eو K محلول در چربى است و اگر با مصرف این گروه از داروها، ویتامین ها نیز همراه چربى ها جذب بدن نشود، سلامت فرد به خطر خواهدافتاد. به گفته این متخصص تغذیه، شایع ترین عوارض مصرف داروهاى لاغرى، افزایش فشار خون، مشکلات قلبى عروقى، به هم خوردن عادت ماهانه در زنان، سردرد، سرگیجه، بروز جوش روى صورت، اضطراب، کم خوابى و تشنگى غیرطبیعى است.
تبلیغات کاذب

دکتر فتحى متخصص غدد نیز مى گوید: «متأسفانه به دلیل تبلیغات وسیع، مردم درحال حاضر به بازاریاب هاى این گونه فرآورده هاى بى فایده و حتى مضر تبدیل شده اند و نه تنها از محصولات لاغرى بدون توصیه پزشک استفاده مى کنند بلکه به آشنایان خود نیز استفاده از چنین فرآورده هایى را توصیه مى کنند.»
وى تصریح مى کند: «اکثر مردم از این واقعیت غافلند که چاقى در بسیارى از موارد به دلیل مشکلات متابولیک بدن ایجاد مى شود و باید نسبت به رفع این مشکل، اقدام جدى شود. چرا که در صورت درمان شدن عارضه، چاقى روزبه روز شکل حادترى به خود مى گیرد و درمان آن نیز دشوارتر مى شود.»
این متخصص غدد خاطرنشان مى کند: «با وجود محدودبودن اثر این داروها، عوارض سوءزیادى متعاقب مصرف آنها گریبانگیر فرد خواهدشد که از آن جمله مى توان به افزایش ضربان قلب، بى نظمى ریتم قلبى، بى خوابى، تنگى نفس و تشنج اشاره کرد.»
وى مى افزاید: «نقش مؤثر مصرف قرص هاى لاغرى در افزایش روند این تجارت ناسالم بسیار زیانبار است. واقعیت این است که مبارزه با چاقى از هرطریق ممکن صحیح نیست و باید توجه کنیم که بازیچه دست سودجویان نشویم.»
مضرات داروهاى لاغرى

دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و رژیم درمانى درباره داروهاى کاهش وزن مى گوید: در ۳ دسته از قرص ها که فرد را بى اشتها مى کند، سیبوترابین وجوددارد و بیشتر براى افرادى که چاقى بیمارگونه دارند (بالاى ۳۰ کیلو اضافه وزن) تجویز مى شود. با توجه به ریسک استفاده از این قرص، پزشک براى مدتى این دارو را به فرد مى دهد. این دارو بعد ازمدتى اثرش را ازدست مى دهد. داروهایى که بخشى از چربى غذا را بلوکه مى کنند و مانع جذب آن مى شوند به تنهایى جواب نمى دهند. این داروها چندان کمکى به لاغرى نمى کنند. ضمن این که در بعضى از موارد حتى بى اختیارى مدفوع هم ایجاد مى کند. ازطرفى قیمت این دارو بسیارگران است وفرد باید براى تهیه آن، هرماه ۸۰ تا ۱۰۰ هزارتومان پول بپردازد. نوع دیگرى از قرص هاى لاغرى تقریباً اثر خفیف دارد و سیرى موقت ایجاد مى کند. این نوع قرص، حالت ژل مانند دارد و وقتى با یک یا دو لیوان آب خورده مى شود، در معده باز شده، حالت سیرى موقت ایجاد مى کند. این دارو هم زیاد مناسب نیست چون موقت است و بعد از یکى دو ساعت که فرد گرسنه شد تمایل به خوردن غذا پیدامى کند. وى با اشاره به این مطلب که هنوز هیچ داروى چربى سوزى در دنیا ساخته نشده است، مى گوید: «بیشتر مردم به تبلیغات گسترده اى که درماهواره و اینترنت مى شود اعتماد مى کنند و بدون این که به خودشان زحمت بدهند و رژیم بگیرند، داروى چربى سوز مصرف مى کنند. بزرگترین عارضه این داروها این است که فرد را سرخورده مى کند، چون دارو مصرف مى کند ولى لاغر نمى شود. پس ناامید و دچار افسردگى مى شود.»
وى وسایل لاغرکننده مانند کمربند و گوشواره لاغرى را براى لاغرشدن مناسب نمى داند و مى گوید: همه اینها بى راهه است و تأثیر تلقینى دارد که بعد ازمدتى از بین مى رود. حتى خوردنى لاغرکننده هم نداریم. سرکه سیب، آبغوره یا خیلى موادى که بعضى عطارى ها تجویز مى کنند لاغرکننده نیست. وى خاطرنشان مى کند: «لاغرشدن کارسختى نیست. فقط احتیاج به یک اراده قوى و یک برنامه ریزى اصولى دارد. فرد با یک رژیم مناسب مى تواند به راحتى لاغر شود. وى درباره رژیم مناسب یادآور مى شود: «رژیم مناسب، رژیم متعادلى است که همه نیازهاى بدن را تأمین مى کند، نباید رژیم به گونه اى باشد که از آهن و پروتئین و کلسیم بدن کم کند. رژیم هایى که فقط درآن میوه و سبزى وجوددارد، غلط است. رژیم هاى سخت و بى اساسى که یک عده از افراد مى گیرند، عوارض زیادى به دنبال دارد. این گونه رژیم ها موجب مى شود بافت هاى مفید بدن به همراه چربى تجزیه شود و بدن تحلیل برود.»
وى با اشاره به این که عادت غذایى ما ایرانى ها موجب چاق شدنمان مى شود، خاطرنشان مى کند: «متأسفانه ما درحال حاضر هم غذاهاى سنتى خودمان را که خیلى پرکالرى و سنگین است، در برنامه غذایى داریم و هم غذاهایى مانند پیتزا با ۱۲۰۰ کالرى و همبرگر با ۵۰۰ تا ۶۰۰ کالرى را، سیب زمینى، سس و نوشابه هم که به آن اضافه مى کنیم میزان کالرى این غذاها افزایش خواهدیافت. در گذشته اگر ظهر یک غذاى سنگین مثل پلو و خورشت مى خوردند، شب یک غذاى ساده داشتند. اما الآن با این که تحرک افراد کمتر شده، مقدار مصرف غذاهاى حجیم بیشتر شده است. همین امر موجب مى شود آمار چاقى بالا برود. وى درباره ورزش مى گوید: «ورزش بدون رژیم جواب نمى دهد. درواقع ورزش به عنوان مکمل رژیم است و البته باید معقول باشد. نباید مدتى ورزش سنگین کنیم و بعد آن را کنار بگذاریم. خیلى از افراد ورزش هاى سنگین مى کنند و بعد از آن غذاهاى سنگین پرکالرى مصرف مى کنند که این جواب نمى دهد. باید براى لاغر شدن درکنار رژیم غذایى مناسب، به طور متعادل ورزش کنیم. ورزش همیشه باید در زندگى ادامه داشته باشد. چه براى افرادى که لاغرند و چه افرادى که اضافه وزن دارند.»
این متخصص تغذیه درباره بهترین زمان براى لاغر شدن توصیه مى کند: «افرادى که اضافه وزن دارند باید شکیبا باشند و نه گفتن را هم بلد باشند. بهترین مقدار براى لاغر شدن، ماهى ۲ تا ۴ کیلو است. اگر لاغر شدن بیشتر از ۴ کیلو باشد، عوارض زیادى درانتظار شخص خواهدبود. از این رو باید کاهش وزن تدریجى باشد.» وى مى گوید: اگر همیشه متعادل و مفید غذا بخوریم، همیشه وزن مطلوب خواهیم داشت. توصیه مهمتر او این است که به تبلیغاتى که براى لاغرى درماهواره، اینترنت و رسانه ها وجوددارد، اعتماد نکنید. زیرا تأثیر آنها موقتى است و بعضى ازآنها مضراتى دارند که گاه ممکن است جبران پذیر نباشد.
داروى بدون مجوز

دکتر شیرازى، داروساز درباره عرضه بدون مجوز داروهاى لاغرى مى گوید: «عرضه هرگونه دارویى نیاز به کسب مجوز از وزارت بهداشت دارد. این موضوع شامل حال داروهاى لاغرى و مکمل هاى غذایى هم مى شود. اکثر داروهاى لاغرى موجود در ایران فاقد این مجوزند.»