نویسنده:وداد طبیعت شناس
منبع:روزنامه کیهان
اساسی ترین مسئله زندگی انسان نظم و انضباط است. اگر در دوران کودکی که لوح ضمیر کودک پاک است مسائل مهم دینی- تربیتی و اخلاقی را در وجود کودکان نهادینه کنیم به رشد و تعالی کودک کمک کرده و کودکان زندگی بهتر همراه با آرامش را تجربه می کنند.
انضباط

آموزش انضباط کار والدین است، انضباط یعنی قرار دادن هر چیزی سر جای خود. کودک یاد می گیرد هر وسیله ای جای مشخص دارد. هر رفتاری زمانی مشخص خود را دارد. یا هر سخنی در چه موقعی گفته شود تا مثمرثمر قرار گیرد.انضباط یک فرآیند تدریجی- پیشرفته و مداوم است که از اوایل زندگی کودک شروع می شود.انضباط مناسب، زندگی را برای شما، کودکتان و سایر افراد جامعه آسوده می کند.هدف از انضباط خوب، تشویق رفتارهای مناسب، کمک به پیشگیری مسائل و مشکلات ناشی از رشد جسمی و عاطفی کودک و القای حس (خود انضباطی) مادام العمر در کودک است.
انضباط به کودکانمان کمک می کند که:

¤ بر احساس ترس- خشم- حسادت- بی پناهی به وجهی سازنده غلبه کنند.
¤ به حقوق دیگران احترام بگذارند، هر کسی حق دارد با ادب و احترام با او گفتگو کند و از متعلقات زندگی شخصی خود به تنهایی استفاده کند. به کودکان باید آموخت کلمات لطفا- متشکرم را بسیار به کار ببرند و وسایل شخصی دیگران را محترم بشمارند.
¤ انضباط باعث می شود فرد بیانات و احساسات خود را به وجهی مناسب بیان کند. گفتن عباراتی چون (متأسفم)، (این کار احساسات من را جریحه دار کرده است) همیشه آسان نیست.گفتگو درباره عواطف خود و دیگران بسیاری از سوءتفاهم ها و تندخویی ها را از بین می برد.انضباط باعث ایجاد عزت نفس می گردد. هنگامی که کودکان خوب رفتار می کنند، به توجه و تمجید احتیاج دارند. تکرار تمجید، تصویر ذهنی مثبت را در آن ها تقویت می کند. انضباط باعث ایجاد اعتماد به نفس می شود. کودکان نیاز دارند که نیازهای شخصی خود و وظایف ساده خانگی را خود انجام دهند.
مهارت یافتن در انجام این وظایف به کودکان کمک می کند تا اعتمادشان را به توانایی های خود پرورش دهند.عادت های خوب کار کردن و منظم بودن به موفقیت کودکان در منزل- مدرسه و نیز در کار و حرفه آنان در بزرگسالی کمک می کند.انضباط فرآیندی مثبت و مفید است، نیازهای کودک خود را بشناسید، به رفتارهای خوب کودک خود پاداش دهید- بدرفتاری های او را با قاطعیت ولی مهربانی محکوم کنید، در این کار ثابت قدم باشید و روش های انضباطی خود را همپای رشد کودک تغییر و تعدیل دهید.همه افراد خانواده به محدودیت هایی نیاز دارند مثلاً ساعت به بستر رفتن- رفتن یا نرفتن به جاهای خاص- انجام یا عدم انجام بعضی رفتارها و بعضی کارها و...
والدین در این گونه مواقع با قاطعیت، اما خوشرویی مقررات را موبه مو اجرا کنند.برای تثبیت رفتار دلخواه خود، هر بار که کودک رفتار مناسبی نشان می دهد، بلافاصله به تکریم و تمجید او بپردازید، کودکان کوچکتر با لبخند، بوسه و در آغوش گرفتن و... و کودکان بزرگتر با تکریم و تمجید و اعطای امتیازات خاص و... بهتر پاسخ می دهند، از جوایز مادی به ندرت استفاده کنید.
- برای پرورش قوه استقلال به کودک خود اجازه و فرصت دهید تا در تصمیم گیری ها شرکت کند. هرچه کودک بزرگتر می شود، مسئولیت و اختیارات افزونتری برای وضع مقررات به او بدهید، هنگامی که کودک شما «شکست» را تجربه کند به تسکین و تشویق او بپردازید.
- انجام برخی از کارهای منزل را به کودک خود بسپارید، حتی کودکان کوچکتر هم می توانند اسباب بازی ها و لباس های خود را در جای مناسب قرار دهند.
برای رشد احساس مسئولیت، درباره آنچه که باید انجام شود گفتگو کنید، برای هر یک از افراد خانواده کاری تعیین کنید و برای رعایت انصاف، کارهای روزانه را نوبتی انجام دهید. برای تکمیل کارها مهلتی تعیین کنید و با نظارت خود از اتمام کار مطمئن شوید.
از کودک به خاطر انجام درست و کامل وظایف خود تمجید کنید تا به رشد اعتماد به نفس او کمک کرده باشید.
¤ اگر مایلید کودک شما لباس های خود را در جای مناسب قرار دهد، شما نیز لباس های خود را در جای مناسب قرار دهید.
¤ اگر مایلید کودک شما مودب و ملاحظه کار باشد، شما نیز باید مودب و ملاحظه کار باشید و در هنگام گفت وگو با دیگران از «لطفاً، متشکرم» استفاده کنید.
¤ اگر مایلید کودک شما محدودیت های وضع شده را رعایت کند، شما نیز باید محدودیت هایی را برای خود وضع و آن را رعایت کنید.