چشمه علی دامغان
چشمه علی که نام اصلی آن بنا به نوشته مورخین علی بولاغ است در شمال غربی دامغان و در مسیر راه دامغان ـ کیاسر ـ ساری و به فاصله ۳۲ کیلومتری از دامغان قرار گرفتهاست. در اطراف آن باغات و کوههای زیبا و سرسبزی وجود دارد که از آب چشمه علی آبیاری میشود. این چشمه از لحاظ تقسیمات جغرافیایی در حوزه دهستان رودبار قرار دارد و دارای دو دریاچه میباشد که اولی در شمال و دیگری در جنوب عمارت فتحعلی شاه قرار دارد. دریاچه شمالی بر تپه خاکی هموار با سنگ و شن متصل است که قسمت اعظم آب چشمه از این قسمت خارج میشود.
میزان آب دهی:
این رودخانه همانند رودخانههای دیگر دامغان فصلی بوده و از شاخههای دامغان رود و آستانه تشکیل میشود و به عبارتی دیگر از درههای جنوبی شاهکوه گرگان سرچشمه گرفته و به دشت کویر منتهی میگردد و مشتمل بر ۵۰ چشمه است که سالانه جمعاً ۳۰ میلیون متر مکعب آب را به دشت دامغان جاری میسازند.
انگیزه ساخت بنای چشمه علی:
در قسمت جنوبی مجموعه چشمه علی ساختمانی قرار دارد که تعمارت آغا محمد خان در قسمت جنوبی دریاچه چشمه علیوسط آغامحمد خان قاجار ساخته شدهاست. درسمت شمالی و در داخل دریاچه به فاصله قریب پانصد متر از تپههای آبده، ساختمانی است دو طبقه و دارای ایوان محصور در آب که توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شدهاست. طبقه فوقانی و تحتانی از دو طرف باز است و هر کس در آن بنشیند دو طرف دریاچه را میتواند مشاهده نماید. در تاریخ آمدهاست چون فتحعلی شاه قاجار در مولود خانه دامغان دیده به جهان گشود پس از رسیدن به سلطنت، علاقه زیادی به محل تولد خود پیدا کرد و چند دفعه به دامغان سفر نمود. وی در سفری که برای جلوگیری از پیشرفت نادر میرزا پسر شاهرخ نادری در مشهد، به طرف خراسان میرفت در چشمه علی توقف نموده و دستور ساخت عمارتی را بدون فوت وقت داد. در مراجعت با مشاهده عمارت چشمه علی، شعف و شادمانی وی را فرا میگیرد و شعرای وقت نیز فرصت را غنیمت شمرده و اشعار بسیار زیبایی را میسرایند و حکاکان آنها را بر سنگ حک کرده و در عمارت نصب میکنند.
ساخت مسجد:
پس از ساخت عمارت فوق، شاه اعلام کرد: «این عمارت کعبه ثانی نیاز دارد» و دستور داد مسجدی در کنار چشمه بسازند. پس در آن مسجدی در جوار عمارت، با طاق رومی ساخته شد که تا چندین سال قبل آثاری از آن مشاهده میشد. فتحعلی شاه در آن زمان دستور داد وقف نامهای را برای چشمه علی بر دو سنگ حک و در مسجد نصب نمایند ولی به دلیل عدم کارایی و مخروبه شدن مسجد، آثار باقیمانده تخریب و مجدداً در همان محل مسجدی زیبا احداث گردید. (ویکی پدیا)
نظر شما