برگزاری جشنواره فارابی در حوزه علوم انسانی یک اتفاق نادر در ایران به شمار می رود. سال هاست که جشنواره خوارزمی در کشور برگزار می شود و در آن به برگزیدگان رشته های مختلف علمی جوایزی اهدا می شود.
چند سال پیش ایده جدایی رشته های پزشکی از جشنواره خوارزمی شکل گرفت و این کار در قالب برگزاری جشنواره رازی انجام شد. دومین گام، جدایی علوم انسانی از جشنواره خوارزمی بود و پیش بینی می شود در گام بعدی رشته های هنر هم از جشنواره فارابی جدا شود و به طور مستقل به فعالیت بپردازد.در خصوص جایگاه علوم انسانی در ایران سخن فراوان است؛ رشته های علوم انسانی در کشور ما بسیار مظلوم واقع شده است. در واقع به این رشته ها به عنوان علم نگریسته نمی شود؛ رشته های علوم انسانی در ایران منتج به هیچ نوع خلق دانش یا فناوری نمی شود و اکثر برون دادهای رشته های علوم انسانی فاقد توانایی حل مشکلات روزمره زندگی اجتماعی است.بیشتر دانش آموختگان این رشته ها در مشاغلی غیر از آنچه در آن رشته تحصیل کرده اند؛ به کار گمارده می شوند چرا که فرصت شغلی مناسب با تخصص آن ها در جامعه وجود ندارد. تحصیلات آکادمیک آن ها در دانشگاه تنها به همان دوره دانشگاه محدود می شود و پس از چند سال کار در رشته های غیرمرتبط، به کلی با آنچه در دوران تحصیل آموخته اند، بیگانه می شوند چون ارتباط عینی و عملی بین حرفه و تخصص آن ها وجود ندارد.در سیستم آموزشی ایران از سطح آموزش و پرورش تا دانشگاه، این گونه مرسوم شده است که دانش آموز تیزهوش یا باید در علوم ریاضی و فیزیک تحصیل کند یا در رشته های فنی و تجربی.
رشته های علوم انسانی ته خط دانش در ایران به شمار می رود. در واقع سیستم آموزش و پرورش ایران پیش از این که دانش آموزان به مرحله ورود به دانشگاه برسند، یک نوع غربال گری انجام می دهد. در دانشگاه ها هم همین وضعیت حاکم است. یک نکته دیگر هم در تعمیق این فرآیند کمک می کند. رشته های علوم انسانی در دانشگاه ها، محفوظ پرور است؛ مغز یک دانش آموخته رشته علوم انسانی پر از نظریه ها و محفوظات غیرکاربردی است که هیچ درد یا مشکلی از جامعه را درمان نمی کند؛ این محفوظات حتی به کار خود دانش آموخته هم نمی آید، چون متون آموزشی و سیستم آموزش عالی در علوم انسانی نیز چیزی در این مورد به دانشجویان تحویل نمی دهد.تحقیقات دانشجویی و رساله های پایان دوره در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا هم دراین رشته ها عبارت است از یک سری یافته های تئوریک و سرهم بندی کردن نظریات این و آن با ذکر دقیق مستندات آن ها.علوم انسانی فعلی در ایران فاقد توانایی زایش فناوری و دانش کاربردی و توسعه ای است و متون انتزاعی آن ها صرفا به درد یک دور باطل آموزشی در همان دانشگاه ها می خورد.این دور باطل در یک جا باید شکسته شود. اما این کار چگونه و با چه روشی باید صورت بگیرد؟ به نظر می رسد برای پاسخ به این سوال باید تاملی جدی شود. پذیرش واقعیت نیمی از راه حل مشکل است. تاسیس رشته های بین رشته ای مانند حقوق فناوری، ارتباطات الکترونیک، روابط عمومی الکترونیک، روزنامه نگاری الکترونیک، حقوق پزشکی، روان شناسی صنعتی و دیگر موارد مشابه می تواند بخشی از این راه حل باشد. تدوین آیین نامه ای که بر مبنای آن هیچ پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترا نباید بدون سفارش یک نهاد یا شرکت خصوصی یا دولتی انجام شود، از دیگر راه کارهای کاربردی کردن این رشته هاست. بازنگری در آیین نامه گزینش دانشجویان رشته های علوم انسانی و برگزاری جشنواره ابداعات و اختراعات و نوآوری ها در علوم انسانی البته در دل جشنواره فارابی از دیگر پیشنهادهاست که می توان به آن فکر کرد.به هرحال برگزاری جشنواره فارابی تنها جرقه ای در دل تاریکی است، جرقه ای که نوید می دهد در آینده علوم انسانی نیز به جایگاه و شأن واقعی خود در فضای دانش و فناوری درایران دست خواهد یافت.

منبع: / سایت / خبرنگار ۱۳۸۸/۱۱/۱۰
نویسنده : حمید ضیایی پرور