بنای اردشیرخوره (گور) یک شهر باستانی در شهرستان فیروزآباد، استان فارس است که در اوایل قرن سوم میلادی به دستور اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی، بنا شد. این شهر به شکل دایره‌ای کامل به قطر دو کیلومتر ساخته شده و دارای چهار دروازه اصلی بوده است. بناهای حکومتی و محل اقامت درباریان در آن قرار داشته است.
شهر گور باستانی اکنون متروک مانده و شهر کنونی فیروزآباد در سه کیلومتری آن قرار دارد.
مهمترین بناهای باقی مانده از این شهر عبارتند از:

آتشکده اردشیر پاپکان: این بنا در شمال شهر گور قرار دارد و احتمالاً جایگاه قرارگیری سه آتش مقدس یا اقامتگاه و تالار بارعام اردشیر شاه بوده است.
قلعه دختر: این قلعه در نزدیکی شهر گور قرار دارد و احتمالاً اقامتگاه اولیه اردشیر بوده است.
پل مهرنرسه: این پل در گذرگاه تنگاب قرار دارد و به دستور مهرنرسه، وزیر مقتدر ساسانی، ساخته شده است.
نقش تاج‌ستانی اردشیر: این نقش‌برجسته در گذرگاه تنگاب قرار دارد و اردشیر را در حال دریافت دیهیم پادشاهی از اهورامزدا نشان می‌دهد.

بنای اردشیرخوره (گور) یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران در دوران ساسانی است و اهمیت آن به دلیل نقش آن در تاریخ ساسانی و همچنین معماری و تزئینات زیبای آن است.
کارکردهای بنای اردشیرخوره
کارکردهای بنای اردشیرخوره به شرح زیر است:

کارکرد سیاسی: این شهر به عنوان پایتخت اردشیر بابکان و مرکز حکومت ساسانی در فارس ساخته شده بود.
کارکرد نظامی: این شهر در محلی استراتژیک و در نزدیکی گذرگاه تنگاب قرار داشت که از اهمیت نظامی بالایی برخوردار بود.
کارکرد مذهبی: این شهر دارای آتشکده‌ای بزرگ بود که جایگاه قرارگیری آتش مقدس ساسانیان بود.
کارکرد فرهنگی: این شهر به عنوان مرکز فرهنگی و هنری ساسانیان در فارس اهمیت داشت.

معماری بنای اردشیرخوره
معماری بنای اردشیرخوره از ویژگی‌های زیر برخوردار است:

شکل دایره‌ای: این شهر به شکل دایره‌ای کامل به قطر دو کیلومتر ساخته شده است. این شکل دایره‌ای نمادی از جهان و حکمرانی شاهنشاه بر جهان است.
نظام خیابان‌کشی منظم: خیابان‌های این شهر به صورت منظم و موازی یکدیگر ساخته شده‌اند. این نظام خیابان‌کشی نشان‌دهنده اهمیت برنامه‌ریزی شهری در دوران ساسانی است.
استفاده از سنگ‌های تراشیده: در ساخت این شهر از سنگ‌های تراشیده‌ای با کیفیت بالا استفاده شده است. این سنگ‌ها نشان‌دهنده توانمندی مهندسان و هنرمندان ساسانی در ساخت بناهای عظیم است.

تزئینات بنای اردشیرخوره
تزئینات بنای اردشیرخوره از ویژگی‌های زیر برخوردار است:

استفاده از نقش برجسته‌ها: در این شهر نقش برجسته‌های متعددی از اردشیر و دیگر شاهان ساسانی وجود دارد. این نقش برجسته‌ها نشان‌دهنده اهمیت هنر نقش برجسته در دوران ساسانی است.
استفاده از گچ‌بری‌ها: در این شهر گچ‌بری‌های متعددی با نقوش گیاهی و حیوانی وجود دارد. این گچ‌بری‌ها نشان‌دهنده اهمیت هنر گچ‌بری در دوران ساسانی است.

اهمیت بنای اردشیرخوره
بنای اردشیرخوره (گور) یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران در دوران ساسانی است و اهمیت آن به دلایل زیر است:

کارکرد سیاسی و نظامی آن: این شهر به عنوان پایتخت اردشیر بابکان و مرکز حکومت ساسانی در فارس ساخته شده بود. همچنین، این شهر در محلی استراتژیک و در نزدیکی گذرگاه تنگاب قرار داشت که از اهمیت نظامی بالایی برخوردار بود.
معماری و تزئینات زیبای آن: این شهر از معماری و تزئینات زیبایی برخوردار است که نشان‌دهنده توانمندی مهندسان و هنرمندان ساسانی است.
نقش آن در تاریخ ایران: این شهر نقش مهمی در تاریخ ایران در دوران ساسانی ایفا کرده است.