کتابفروشی آزادگان
کتابفروشیی که در قم توسط این مرحوم، که مردی متدین، فهیم و اهل نظر بود، تاسیس شد قدیمیترین کتابفروشی مدرن قم میتوان نامید. مرحوم آزادگان که مردی تحصیل کرده و باسواد بود به توصیه مرحوم آیت الله مرعشی نجفی به سال ۱۳۱۷ ش در قم، چهارراه بازار، متصل به مسجد امام حسن عسکری کتابفروشیی به راه انداخت و تا پایان کار مکانِ آن را تغییر نداد (الآن در محل کتابفروشی آزادگان مغازه ((چای آزادگان)) دیده می شود). او در قم عرضه کننده بسیاری از کتابهای به روز پایتخت بود؛ نماینده انتشارات های امیرکبیر، علمی ،جاویدان، حافظ، خیام، کلاله خاور، صفی علیشاه و بسیاری دیگر و مجله هایی چون بررسی های تاریخی، وحید و آینده و فروشنده روزنامه های اطلاعات و کیهان در قم.(بود) فصلنامه هند را می فروخت و نماینده فروش کتابهای فارسیِ “انتشارات میر مسکو” نیز برد. تنها کتابفروشیی در قم بود که خود آموز کتب انگلیسی و فرانسه داشت (اور خود فرانسه را از دانش آموختگان دار الفنون به صورت شخصی فرا گرفته بود). فهرستهای نسخه های خطی را در کتابفروشی عرضه می کرد و در محیط آن روزگار قم، رمان می فروخت. مرحوم آزادگان در مغازه ای بسیار کوچک، کتابهایی بزرگ و مهم عرضه می کرد. هیچگاه مستطیع نشد و به حج نرفت.
غلامعلی آزادگان به سال ۱۳۵۴ ش مرحوم شد ولی کتابفروشیش را تا سال ۱۳۵۹ ش پسرش محمدرضا آزادگان اداره می کرد. نظر به اینکه یکی از پسرانش در آن روزگار علاقه به عکاسی داشت عکسهای زیادی از او گرفت (حتی در کتابفروشی) و هنوز دفترهای داد و ستدهای او باقی است، متأسفانه عجالتا به این عکسها دسترسی نداشتم.
در پایان از یک منبع مکتوب (از آن به لطف آقای خالقی مطلع شدم) که نام کتابفروشی آزادگان در آن هست یاد میکنم؛ خاطرات عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار موسسه انتشارات امیرکبیر. جعفری در خاطراتش پس از ذکر مطالبی راجع به نقاشیها و شمایلهای مذهبی و اینکه مشتری آنها چه کسانی بودهاند، محل فروش بیش از نیمی از آنها را قم و مشهد معرفی میکند و هنگام نام بردن کتابفروشیهای قم، کتابفروشی شیخ مهدی مسئله گو و کتابفروشی آزادگان را نام می برد. (رک: در جستجوی صبح، خاطرات عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار مؤسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، روزبهان، چاپ اول، بهار ۱۳۸۳، ج ۱، ص ۱۳۳)
تهیه و تنظیم: ریحانه آزادگان
نظر شما