ویتامین B۱۲ نقش حیاتی در تشکیل سلول‌های خونی بالغ و عملکرد صحیح سیستم عصبی دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی در بدن شود. طبق آمارها، بین ۱.۵ تا ۱۵ درصد افراد با کمبود ویتامین B۱۲ مواجه هستند. در این مقاله به بررسی بیماری‌ها و علائم ناشی از این کمبود خواهیم پرداخت.

بیماری‌ها و عوارض ناشی از کمبود ویتامین B۱۲

۱. کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲

ویتامین B۱۲ برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری است. کمبود این ویتامین باعث کاهش گلبول‌های قرمز سالم می‌شود و به کم‌خونی منتهی می‌گردد. در این حالت بدن اکسیژن کافی به بافت‌ها نمی‌رساند و عملکرد اندام‌ها مختل می‌شود.

۲. آسیب عصبی (نوروپاتی)

حتی بدون وجود کم‌خونی، کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند به آسیب‌های عصبی منجر شود، نوروپاتی یکی از این عوارض است که با از دست دادن حس در دست‌ها و پاها و مشکلات حرکتی بروز می‌یابد.

چرا کمبود ویتامین B۱۲ ایجاد می‌شود؟

• فاکتور داخلی معده: عدم تولید این فاکتور در شرایط خاص، مانند واکنش‌های خودایمنی، مانع جذب ویتامین B۱۲ می‌شود. این شرایط به کم‌خونی پرنیشیوز منتهی می‌شود.
• برداشتن بخشی از معده: جراحی‌هایی که بخشی از معده شامل ناحیه تولید فاکتور داخلی را حذف می‌کنند، جذب ویتامین B۱۲ را مختل می‌سازند.
• کاهش اسیدیته معده در افراد مسن: با کاهش اسیدیته معده، جذب ویتامین B۱۲ از پروتئین‌های گوشت کاهش می‌یابد، اما مکمل‌های ویتامین B۱۲ همچنان قابل استفاده است.

علائم کم‌خونی و کمبود ویتامین B۱۲

• رنگ پریدگی و ضعف عمومی
• کاهش انرژی و خستگی مفرط
• کاهش اشتها و کاهش وزن
• تنگی نفس، سرگیجه و ضربان قلب سریع
• آسیب‌های عصبی مانند گزگز و ضعف عضلانی
• افسردگی و تحریک‌پذیری
• بزرگ شدن طحال و کبد

نکات پایانی

علائم ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند شبیه به سایر بیماری‌های خونی باشد، بنابراین تشخیص به موقع و مشورت با پزشک اهمیت دارد. کم‌خونی مگالوبلاستیک، یکی از نتایج جدی این کمبود است که به ویژه در افراد مسن می‌تواند مشکلات شناختی و حرکتی ایجاد کند. اطمینان از دریافت کافی این ویتامین، از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها، می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.