سواد اطلاعاتی از دیدگاه وبر و جانسون به معنای توانایی فرد در اتخاذ رفتار اطلاع‌یابی مناسب برای شناسایی و تأمین اطلاعات موردنیاز است. این مفهوم تأکید دارد که دسترسی به اطلاعات باید به استفاده صحیح، اخلاقی و مؤثر از اطلاعات در جامعه منجر شود. اطلاعات موردنظر می‌تواند از هر کانال یا رسانه‌ای (دیجیتال یا غیر دیجیتال) به دست آید.

تعریف سواد اطلاعاتی

سواد اطلاعاتی مجموعه‌ای از مهارت‌ها و توانایی‌ها است که به افراد کمک می‌کند تا:

1. تشخیص نیاز اطلاعاتی: ابتدا فرد باید توانایی شناسایی نیاز اطلاعاتی خود را داشته باشد.
2. شناسایی منابع اطلاعاتی موجود: پس از تشخیص نیاز، فرد باید منابع اطلاعاتی مرتبط را شناسایی کند.
3. تدوین روش جستجو: فرد باید روش مناسب برای جستجو در منابع اطلاعاتی را طراحی و اجرا کند.
4. ارزیابی اطلاعات به‌دست‌آمده: اطلاعات بازیابی‌شده باید از نظر دقت، اعتبار و تناسب ارزیابی شود.
5. ترکیب اطلاعات جدید با دانش قبلی: در نهایت، فرد باید اطلاعات جدید را با دانش قبلی خود ترکیب کرده و اطلاعات جدیدی تولید کند.

ارتباط سواد اطلاعاتی با سواد دیجیتال

سواد دیجیتال، به‌عنوان مقوله‌ای مشابه، به معنای توانایی افراد در استفاده مؤثر از ابزارها و فناوری‌های دیجیتال برای:

• شناسایی، دستیابی، مدیریت، ارزیابی و تحلیل منابع دیجیتال.
• خلق دانش جدید.
• برقراری ارتباط با دیگران در زمینه‌های کاری و اجتماعی.

سواد دیجیتال در سه سطح زیر قابل شناسایی است:

1. شایستگی دیجیتالی: توانایی استفاده از فناوری‌های دیجیتال به‌صورت پایه.
2. کاربری دیجیتالی: توانایی استفاده عملی از ابزارهای دیجیتال در زندگی روزمره.
3. انتقال دیجیتال: توانایی انتقال دانش و مهارت‌های دیجیتال به دیگران و استفاده از آن‌ها در موقعیت‌های پیچیده.

اهمیت سواد اطلاعاتی و دیجیتال در زندگی امروز

زندگی مدرن به شدت با ابزارهای دیجیتال و اطلاعاتی پیوند خورده است. برای موفقیت در این محیط پیچیده، افراد باید:

• دانش کافی برای استفاده مؤثر از ابزارهای دیجیتال داشته باشند.
• توانایی مدیریت و ارزیابی اطلاعات را کسب کنند.
• اطلاعات به‌دست‌آمده را به‌صورت اخلاقی و مؤثر به کار گیرند.

به طور کلی، سواد اطلاعاتی و دیجیتال مهارت‌هایی ضروری برای زندگی در عصر اطلاعات هستند و به افراد کمک می‌کنند تا در محیط‌های کاری، اجتماعی و آموزشی بهتر عمل کنند.