مجله  پیام زن  آبان 1375، شماره 56 

نویسنده : مجتبی شریعت پناهی
98
سیاری از خانواده ها به کاشتِ سبزیجات در منزل علاقمند هستند. سبزیهایی چون گوجه فرنگی، فلفل، خیار و بادمجان. اما اغلبِ سبزیهای میوه ای در خانه میوه زیادی نمی دهند. حتی در صورتی که همینها را در داخلِ ساختمان کاشته باشید ممکن است اصلاً میوه

ندهند. چرا؟

چه کنیم تا سبزیهای میوه ای را زودتر و بهتر به میوه بنشانیم؟

موضوع این است که تبدیل گل به میوه که نهایتا به تولید بذر می انجامد، نتیجه عمل تلقیح گلهاست. بد نیست بدانید گلها از نظر جنسی متفاوت هستند. عده ای از گلها فقط دارای اندامِ نر هستند که به آنها گلهای نر گفته می شود. بعضی از گلها نیز فقط دارای اندام ماده هستند که آنها را گلهای ماده می گویند. گلهایی نیز وجود دارند که دارای اندامِ ماده و نر می باشند که این گلها به گلهای نرماده شهرت دارند. برای تلقیح گل باید گرده از روی گلهای نر بر روی گلهای ماده منتقل گردد. این عمل معمولاً توسط باد، زنبور عسل و پروانه ها به طورِ طبیعی صورت می پذیرد. بدیهی است در صورتی که عوامل مذکور وجود نداشته باشند گرده افشانی به کندی انجام می گیرد. چه بسا که در داخل ساختمان و گلخانه منزل این موقعیتها اصلاً پیش نیاید. در این موارد شما می توانید خودتان با ابزاری بسیار ساده دست به کار شوید و عمل گرده افشانی را به عهده گیرید. اما قبل از تلقیح مصنوعی بهتر است با اندامهای جنسی در گلها آشنا شویم.

پرچم:
اندام میله ای شکلی است که معمولاً در قسمت وسط گل قرار دارد. در قسمت بالای هر پرچم برآمدگی ای وجود دارد که (بساک) گفته می شود. پرچم و بساک اندام نرِ گل هستند.

مادگی:
در گلهای ماده برآمدگی در قسمت وسط گلبرگها وجود دارد که اندام ماده می باشد. در گلهای نرماده که دارای اندام نر و ماده می باشند این قسمت یعنی مادگی در کنار پرچمها یا در میان آنها قرار دارد.

تلقیح مصنوعی:
زمانی که گلها باز شدند مرتب آنها را تحت نظر قرار داده و گلها را بررسی می کنیم. باید توجه کنید زمانی که گلها باز شدند آمادگی لازم را برای تلقیح ندارند. زمانی می توان این کار را انجام داد که روی نوک پرچم در محلِ بساک گرده های زردرنگ ظاهر گشته باشند. گرده ها ابتدا چسبندگی زیادی داشته و به تدریج رسیده می شوند. در این حالت اگر نوک انگشتان خود را روی پرچم بکشید سریعا زردرنگ و گردآلود می گردند. در گلهای ماده اگر اندام ماده متورّم و چسبنده باشد نشان دهنده این است که زمان مناسب برای تلقیح فرا رسیده است.

حالا نوکِ یک موییِ خشک را به آرامی روی پرچمها کشیده، زمانی که کاملاً زردرنگ گردید آن را روی اندام ماده می کشیم. این کار را ادامه می دهیم تا همه گلهای ماده تلقیح گردند. به این ترتیب امکان باروری گلها به آسانی فراهم می آید. عمل تلقیح مصنوعی را زمانی انجام دهید که هوا بارانی نباشد. زیرا رطوبت زیاد هوا موجب چسبندگی گرده ها می گردد. در داخل گلخانه و در اتاق می توانیم با این روش گلها را بارور کنیم.

با عمل تلقیح مصنوعی، محصولِ میوه جاتی چون هندوانه، خربزه، خیار، فلفل، بادمجان، کدو و گوجه فرنگی چندین برابر افزایش یافته و محصول، مرغوب و درشت خواهد شد.