نویسنده:احسان نجفى پور
منبع: روزنامه جوان
مى گویند نه گفتن مهارتى است که باید آن را آموخت آن هم به شیوه تمرین و ممارست و بهترین بهانه براى نه گفتن مى تواند امور شخصى و مراقبت خود باشد.براى این که بتوانید حد و مرزهاى خاص و اولویت هاى ویژه خودتان را به وجود بیاورید، فهرستى از مواردى که بى تردید در مقابل آن بله مى گویید تهیه کنید. این فهرست براى این است که در زندگى خود اولویت هاى جدید به وجود آورده و زمان خود را به شکلى که میل دارید بگذرانید و نخستین مورد این فهرست باید رسیدگى و مراقبت از خودتان باشد و در برابر هر چیز دیگرى که در فهرست نباشد باید نه بگویید.فهرست اولویت ها را طورى تنظیم کنید که بتوانید وقت و انرژى خود را براى مواردى صرف کنید که خوشحالتان مى کند و تصمیمات خود را بر مبناى آنچه خودتان مى خواهید اتخاذ کنید نه آنچه دیگران اراده مى کنند. اگر براى مراقبت از خودتان محدوده اى را تعریف و اجرا نکنید، سلامت و سعادت خود را به خطر انداخته اید. اگر از خود غافل شوید، نمى توانید به خانواده و دوستان خود کمک کنید.
ـ از خود بپرسید: در حال حاضر در زندگى تان چه چیزى بیش از همه به توجه شما نیاز دارد؟ پاسخ این پرسش را باید در محدوده زمانى سه ماه آینده جست وجو کنید نه یک سال آینده. مواردى که به توجه شما نیاز دارند: زندگى مشترک، مسایل مالى، دارو و درمان، تعمیر منزل، امور خانه، مدرسه فرزندان، کار یا سلامت جسمى و روحى خودتان؟ شاید براى جور کردن زمانى براى خودتان به کمکى مانند مراقب بچه نیاز دارید تا بتوانید در هفته زمانى را به خود اختصاص دهید. در حال حاضر بیشترین فشار در کدام بخش زندگى شما وارد مى شود؟ـ هنگامى که فهرست بالا را تهیه کردید، ۵ مورد اول آن را به صورت فهرستى جدید یادداشت کنید. آیا این فهرست جدید نیاز به تنظیم دوباره دارد؟ کارشناسان توصیه مى کنند که امور مربوط به خودتان باید در رتبه نخست قرار بگیرد. این کار چندان ساده نیست اما از خود بپرسید که اگر نیرویى برایم نمانده باشد چگونه مى توانم از دیگران مراقبت کنم؟ به خاطر داشته باشید که قرار است که در مقابلشان بله بگویید.
ـ یادآورى روزانه: هنگامى که فهرست خود را کامل کردید، به هیچ روى یک عمل فانتزى و یا خنده دارى نخواهد بود چنانچه از آن چند کپى گرفته و آنها را در جاهایى قرار دهید که در طول روز مدام جلوى دید شما است. روى آینه دستشویى، داشبورد اتومبیل، صفحه نمایش کامپیوتر و … این فهرست کوچک و کوتاه است، پس جاى زیادى نمى گیرد و همه جا قابل نصب است.
ـ نه گفتن را بیاموزیم: هنگامى که از یافتن خود صحبت مى کنیم، منظور ما این نیست که ببینیم چه چیزى به زندگى خود افزوده ایم بلکه باید ببینیم چه چیزهایى را از زندگى خود کنار گذاشته و از آن حذف کرده ایم. هنگامى که فهرست بله گفتن یا به عبارتى اولویت هاى اصلى خود را تهیه کردید، شناسایى جنبه ها و مواردى که باید از زندگى خود حذف کنید آسان تر خواهد بود. هرچند تصور این که، نه بگویید همچنان برایتان مشکل است، اما به یاد داشته باشید که باهر مرتبه بله گفتن به کسى یا چیزى غیر از اولویت ها یتان، به خودتان و آنچه برایتان اهمیت دارد نه گفته اید، اگر نه گفتن دشوار است، با همسر یا خانواده خود در این باره صحبت کنید تا در این راه از شما حمایت کنند. به گفته کارشناسان، بهترین بهانه براى نه گفتن مى تواند امور شخصى و مراقبت از خود باشد. هنگام رد یک تقاضا بیش از حد توضیح ندهید و تصور نکنید باید پاسخ خود را توجیه کنید. صادقانه و با خوشرویى پاسخ دهید، پاسخ منفى لزوما به معناى بدخلقى و گرفتن حالت تهاجمى نیست. براى مثال مى توانید بگویید: متاسفم اما انجام دادن این کار واقعا برایم امکان ندارد. یا در مقابل دعوتى که برایتان جالب نیست بگویید: نمى توانم دعوتت را قبول کنم اما از این که به فکر من بودى واقعا ممنونم. هرچه بیشتر نه گفتن را تمرین کنید، برایتان ساده تر خواهد شد و بهتر است این کار را از همین حالا شروع کنید:
۱- براى یک هفته، کاملا مراقب باشید تا ببینید چند بار به موردى که در فهرستتان نبوده پاسخ مثبت داده اید و این موارد را یادداشت کنید.
۲- در پایان هفته این دفعات را بشمارید… غافلگیر شدید؟ آگاهى از این که تا چه حد مى توانیم خود را فراموش کرده و به دیگران بپردازیم، خود گام مهمى در جهت تصمیم گیرى و حفظ اولویت هاست.
۳- حال فهرستى از ۵ چیزى که میل دارید در پاسخشان نه بگویید تهیه کنید. این کار را با یافتن پاسخ براى این پرسش ها آغاز کنید:
اگر بتوانید به کسى یا چیزى نه بگویید و بدانید که این پاسخ منفى هیچ احساس بد یا پیامد ناگوارى در پى نخواهد داشت، این اشخاص یا امور چه هستند؟
آیا پروژه اى است که مى خواهید از آن چشم پوشى کنید؟
رابطه اى که قصد پایان دادنش را دارید و یا قراردادى دارید که مى خواهید آن را به هم بزنید؟
سد بزرگى به نام احساس گناه
آیا احساس گناه سدى براى نه گفتن است؟ باید غلبه بر احساس گناه و موانع دیگرى که براى ایجاد محدودیت هایى مثبت، بر سر راه شما قرار دارند را بیاموزید. براى تغییر دادن شیوه زندگى، خودتان را براى اتخاذ تصمیماتى سخت آماده کنید. احساس گناه یکى از رایج ترین موانع بر سر راه مراقبت از خود است. شما بدون شک با قرار دادن خود در اولویت، احساس گناه خواهید کرد. براى غلبه بر این حس، از قبل آماده باشید و بدانید که احساس گناه به این معناست که مسیر صحیحى در پیش گرفته اید.
غلبه بر مقاومت

به اطرافیان خود بگویید که اولویت هایتان تغییر کرده و اکنون شما باید به فکر نیازهاى خود باشید. اگر متوجه احساس مقاومتى در وجود خود شدید که نمى گذارد بر خود متمرکز شوید، باز به خود یادآورى کنید که اگر خود را در اولویت قرار دهید، مى توانید بدون احساس خشم و رنجش، به یارى دیگران هم بپردازید.
داشتن پشتیبان

هنگامى که اولویت قرار دادن خود را شروع مى کنید، احتمالا دچار احساس ناراحتى خواهید شد و تصور مى کنید شخصى خود خواه و بى قید شده اید. اگر همان ابتداى کار با یک یا چند دوست صمیمى و حتى همسر خود، به عملى کردن این تحول بپردازید، مى توانید به کمک یکدیگر آمده و با این حس بسازید و حامى و پشتیبان یکدیگر باشید.