منبع:روزنامه جوان
با این که امروزه در مقایسه با گذشته بیشتر کارها با ماشین هاى مختلف انجام مى گیرد اما شکایت از خستگى افزایش یافته است. دائما جملاتى مى شنویم با این مضمون: وقتى از اداره به خانه مى آیم گویى شیره جانم کشیده شده است و یا با وجود این که به مقدار کافى خوابیده ام ولى صبح ها همیشه کسل و خسته ام. به طور کلى خستگى را به سه دسته تقسیم کرده اند.

خستگى بدنى

این نوع خستگى در نتیجه فعالیت و به کارگیرى زیاد عضلات به وجودمى آید. دى اکسیدکربن و اسیدلاکتیک خون افزایش مى یابد که در نهایت سبب تحلیل نیرو و انرژى مى شود. ولى در عوض رخوت لذت بخشى را به دنبال دارد. معمولا بعد از یک راهپیمایى طولانى دچار این خستگى مى شوید. از بین بردن آن به طرز ساده و سریعى صورت مى گیرد. کافى است با استراحتى که به بدنتان مى دهید انرژى دوباره را به ماهیچه هایتان برگردانید. امروزه خستگى پیش از آن که نتیجه پرکارى و فعالیت زیاد باشد به کم کارى بدن مربوط مى شود. افزایش فعالیت بدنى کمک مى کند تا انرژى راکد به جریان بیفتد و همین امر به مقدار زیادى از بروز خستگى جلوگیرى مى کند.
خستگى ناشى از بیمارى

این نوع خستگى نتیجه اختلال بدنى است که مى تواند یک بیمارى ساده نظیر سرماخوردگى و یا ناراحتى جدى ترى باشد. البته نشانه هاى دیگرى هم وجود دارند که دال بر علل واقعى خستگى اند ولى شخصى که مدتى مدید و طولانى احساس ضعف و خستگى کند حتما بایستى معاینه دقیق و کامل بدنى شود.
خستگى روانى

مشکلات و تضادهاى عاطفى مخصوصا اضطراب و افسردگى در اکثر موارد ساده ترین علل خستگى مداومند. این نوع خستگى مى تواند یک مکانیسم دفاعى براى روبه رو نشدن و مقابله نکردن با یکى از موارد افسردگى و یا سرپوشى بر تضادهاى عاطفى باشد. فى المثل اگر شما به شغلتان علاقه اى نداشته باشید و یا از ازدواجى که کرده اید راضى نباشید معمولا احساس خستگى مى کنید. به عبارت دیگر چنانچه احساسات ناخوشایند به طرز روشن و بارزى بیان نشوند اغلب به صورت نشانه هاى بدنى که خستگى یکى از عادى ترین آنهاست بروز مى کند. روانکاوى معتقد است که: بسیارى از افرادى که دچار خستگى مفرطند به هیچ عنوان از افسردگى شان مطلع نیستند آنها قبل از آن که در پى یافتن عامل افسردگى شان باشند بیشتر به خستگى و مسایل جسمى شان فکر مى کنند در حالى که نمى داننداین افسردگى است که خستگى را موجب مى شود. فى المثل فردى ممکن است دچار بى خوابى شود، دیگرى شاید به اندازه کافى هم بخوابد ولى شب هنگام آنقدر در رختخواب غلت بزند و کابوس ببیند که در نتیجه صبح باکوفتگى و خستگى از رختخواب برخیزد. یافتن ریشه مشکل عاطفى نخستین گام اساسى در درمان خستگى روانى است و همین به تنهایى در کاهش آن مى تواند نقش مثبتى ایفا کند در غیر این صورت در بعضى موارد روان درمانى لازم مى شود. ولى راهى هم وجود دارد که مى توانید شخصا علیه خستگى مداوم و متناوب تان انجام دهید. ویتامین ها و آرام بخش ها اغلب راه حل مساله نیستند. قرص هاى خواب آور نیز فایده اى ندارند و البته مقدار زیاد کافئین مى تواند سهم مهمى در ایجاد و تشدید اضطراب داشته باشد. بنابراین
مى توانید طریق زیر را به عنوان درمان اساسى به کار برید:
۱) قند کم و پروتئین زیاد

چنانچه صبحانه مختصرى مى خورید و یا اصولا عادت به خوردن غذا در روز ندارید پس انتظار این را هم داشته باشید که چند ساعت از روز گذشته خستگى به سراغ تان بیاید و این به علت آن است که مقدار قند خون تان که انرژى مغز و بدن تان وابسته به آن است کاهش مى یابد و اگر صبحانه اى با مقدار قند کم ولى پروتئین زیاد مصرف کنید یقینا در طول ساعات اولیه روز خون تان ذخیره اى ثابت و مفید از قند خواهد داشت که این شیرینى به تدریج طى روز مصرف مى شود. اضافه وزن نیز عامل دیگرى است که موجب خستگى جسم و روان مى شود. داشتن وزن نرمال کمک زیادى مى کند تا کمتر دچار خستگى شوید.
۲) ورزش

ورزش به مراتب بیش از قند و شیرین  تولید انرژى مى کند. ورزش هایى که روى اصول و قاعده اند نظیر دویدن شنا کردن قدم زدن و دوچرخه سوارى به شما کمک مى کند تا از عهده کارهاى مشکل تر برآیید. به علاوه ورزش احساس آرامشى به انسان مى دهد که به یارى آن مى توان در برابر هیجانات زندگى خونسردى و انعطاف بیشترى از خود نشان داد. ورزشى که قبل ازخواب انجام شود یقینا در داشتن خواب راحت موثر است.
۳) خواب

چنانچه خستگى تان ناشى از کم خوابى است راه حل بسیار ساده اى وجود دارد: سعى کنید زودتر به رختخواب بروید. براى از بین بردن بى خوابى و دیگر اختلالات خواب به هیچ وجه از قرص هاى خواب آور و یا دیگر مسکن ها استفاده نکنید زیرا اینها باعث تشدید ناراحتى مى شوند.
۴) خودشناسى

چنانچه براى کارهایى که در پیش دارید برنامه ریزى مى کنید سعى کنید انجام امور دشوارتر را به زمانى اختصاص دهید که سرحالید. عده زیادى از افراد سحرخیز هنگام ظهر دیگر تاب و توان چندانى ندارند و خسته اند و بسیارى دیگر عصرها بیشترین و مفیدترین بازده کارى را دارند. بنابراین خودتان را خسته نکنید بکوشید تا نردبان ترقى و موفقیت را با گام هاى مثبت و آهسته اى طى کنید. اوقاتى را که انرژى بیشترى براى کار کردن دارید شناسایى کرده و براساس آن برنامه ریزى کنید.