سفر در زمان با گنبد سلطانیه: از عظمت ایلخانیان تا شکوه معماری ایران
موضوع : ایران‌شناسی | زنجان

سفر در زمان با گنبد سلطانیه: از عظمت ایلخانیان تا شکوه معماری ایران

گنبد سلطانیه با نام دیگر آرامگاه اُلجایتو، در شهر سلطانیه استان زنجان واقع شده است.
این بنا به عنوان یکی از میراث جهانی یونسکو شناخته می‌شود و از نظر معماری، از جمله بزرگترین گنبدهای آجری جهان و سومین گنبد بزرگ تاریخی بعد از گنبد مسجد ایاصوفیه در استانبول و گنبد کلیسای سانتاماریو دلفیوره در فلورانس ایتالیا به شمار می‌رود.
دستور ساخت این بنا را سلطان محمد خدابنده (اولجایتو)، هشتمین ایلخان مغول، صادر کرد.
طبق برخی روایت‌ها، هدف اولیه از ساخت این گنبد، انتقال پیکر امام اول شیعیان از نجف به سلطانیه و دفن آن در این مکان بود. اما به دلیل ممنوعیت شرعی نبش قبر، این طرح عملی نشد و در نهایت، اولجایتو تصمیم گرفت از این بنا به عنوان آرامگاه خود استفاده کند.
ساخت گنبد سلطانیه ده سال به طول انجامید و در سال ۱۳۱۴ میلادی به پایان رسید. 
بنای این گنبد عظیم را به تاج الدین علیشاه، معمار برجسته ایرانی، نسبت می‌دهند.
با وجود اینکه اولجایتو دو سال پس از اتمام ساخت گنبد درگذشت و طبق وصیتش در این مکان دفن شد، تاکنون هیچ اثری از آرامگاه او در گنبد سلطانیه پیدا نشده است.
گنبد سلطانیه در طول تاریخ دستخوش آسیب‌های مختلف از جمله زلزله و غارتگری شده است. با این حال، مرمت‌های متعددی در دوره‌های مختلف بر روی آن انجام شده و این بنا تا حد زیادی از بین نرفته است.
این بنا به دلیل عظمت، زیبایی و نوآوری‌های معماری، از جمله استفاده از کاشی‌های معرق نفیس، از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ معماری ایران برخوردار است.
گنبد سلطانیه  یکی از نمادهای مهم شهر سلطانیه و استان زنجان است و هر ساله گردشگران بسیاری از این بنای تاریخی دیدن می‌کنند.

نظر شما