مجله  اسلام و غرب  مهر 1378، شماره 26 

نویسنده : عبدالله رشید - ترجمه: غلامحسین ابراهیمی
35
با آغاز قرن هجدهم، هنگامی که اسلام به قاره آمریکای شمالی وارد شد، تعداد مسلمانان در آمریکا از چند صد کارگر که در مزارع و یا کارگاههای صنعتی به کار مشغول بودند، تجاوز نمی کرد، اما امروزه طبق جدیدترین سرشماریها، تعداد مسلمانان آمریکا بالغ بر 8 میلیون نفر برآورد شده است. این در حالی است که تعداد یهودیان آمریکا بیشتر از 5 میلیون نفر نمی باشد و دین اسلام، به دلیل گسترش سریع، از رشد بسیار خوبی برخوردار شده است.

یکی از تحقیقات انجام گرفته در آمریکا نشان می دهد که اولین مسجد آمریکا توسط مسلمانان مهاجر آلبانی در ایالت «ماین » در سال 1915 ساخته شد، اولین مسجدی که در حومه بروکلین نیویورک بنا شده، توسط مسلمانان مهاجر هلندی در سال 1928 صورت گرفته است. بعد از آن، مهاجرت مسلمانان از کشورهای عربی، هند، پاکستان، ترکیه و ایران ادامه یافته است.

اولین مرکز رسمی اسلامی، در زمان ریاست جمهوری «ترومن » در سال 1947 افتتاح شده است و به «مرکز اسلامی واشنگتن » معروف است. بعد از آن، عملیات تاسیس دهها هیات و سازمان و مرکز اسلامی ادامه یافت، به طوری که امروزه مسلمانان آمریکا از قدر و منزلت بالایی برخوردار هستند.

مرکز «دارالهجره » واقع در شمال ایالت «ویرجینیا» یکی از مهمترین و بزرگترین مراکز اسلامی نزدیک واشنگتن، کاخ سفید، کنگره و مقر هیاتهای دیپلماتیک می باشد. «دارالهجره » یک مجتمع اسلامی و متشکل از مسجدی به گنجایش دو هزار نمازگزار، سالن سخنرانی و کتابخانه ای بالغ بر صدها عنوان کتاب و تحقیقات علمی به زبانهای عربی و انگلیسی است.

مجله «الکویت » با دو تن از مسؤولان «دارالهجره » که با هدف حمایت از منافع مسلمانان آمریکا در ایالت «ویرجینیای » واشنگتن و مریلند تاسیس شده، گفت و گویی ترتیب داده است که این دو شخص عبارتند از آقای بسام الاسطوانی، رئیس هیات امنای مرکز و آقای عصام عبدالله رئیس مرکز اسلامی «دارالهجره »، در این مصاحبه در مورد پیشینه پایه گذاری این مرکز و دستاوردهای آن بحث شده است.

گفت و گو با آقای بسام الاسطوانی
مرکز «دارالهجره » در سال 1983 در شمال ایالت «ویرجینیا» در هفت مایلی واشنگتن در خیابان هفتم در شهر «فولزچرش » تاسیس شده است. این منطقه از مناطق فعال و مسکونی است، به طوری که در نزدیکی آن، 8 شهر کوچک که حومه مسکونی واشنگتن را تشکیل می دهند قرار دارد. تعداد مسلمانان در این منطقه، بالغ بر 50 هزار نفر می باشد.

«دارالهجره » مؤسسه ای اسلامی و مستقل است که جزء موقوفات ثبتی اتحادیه اسلامی آمریکای شمالی و کانادا می باشد و کمیته اجرایی آن متشکل از هفت عضو تحت نظارت هیات امنایی است که بنده هم ریاست آن را بر عهده دارم. در سال 1991 با اتمام بنای مسجد بزرگ، مجتمع به مرکز بزرگی برای اقلیت مسلمان آمریکا تبدیل شد، به طوری که فعالیتهای تربیتی، دینی، آموزشی و اجتماعی گسترده ای را برای اقلیت مسلمان به اجرا درمی آورد.

× این مرکز چه نقشی در اجتماع و گردهمایی مسلمانان آمریکا ایفا می کند؟

مسجد بزرگ مجتمع که بنای آن در سال 1991 به پایان رسید، گنجایش دو هزار نمازگزار را دارد و اکنون به مهمترین مرکز و مکان تجمع مسلمانان با26 ملیت مختلف به همراه مسلمانان آمریکایی تبدیل شده است و نماز جمعه که به عنوان مهمترین مناسبت دینی برای گردهمایی مسلمانان به شمار می آید، با حضور بیش از دو هزار نمازگزار نزدیک واشنگتن و ویرجینیا برگزار می شود و این مرکز در برگزاری این تجمع و اجتماع بزرگ دینی نقش بسزایی ایفا می کند.

شایان ذکر است که در پایان هر نماز، شاهد مراجعه آمریکاییان سیاه پوست و یا سفید پوست به مرکز هستیم که خواهان پذیرش اسلام هستند. از این رو، مرکز ضمن پذیرش و توجیه آنها، بعد از ادای کلمه شهادتین در برابر کمیته ویژه، برنامه های ارشادی ویژه ای را برای آشنایی آنها با اصول، مبانی، آداب و عبادات اسلامی ترتیب می دهد.

× اجتماع مسلمانان آمریکا در مناسبتهای دینی به چه صورت می باشد؟

علاوه بر پنج نوبت نمازهای یومیه و نماز جمعه، مسلمانان آمریکا در ماه رمضان یک اجتماع و گردهمایی بزرگ دینی و معنوی دارند که افزون بر دو هزار نفر در آن شرکت می کنند. علاوه بر نمازهای مستحبی و برنامه های شب زنده داری و اعتکاف دهه آخر ماه رمضان، مرکز، برنامه جشن بزرگی را به مناسبت عید فطر و عید قربان برگزار می کند که تمام فرزندان اقلیت مسلمانان در توزیع مراسم زکات به مسلمانان نیازمند کمک می کنند.

مناسبتهای ویژه دیگری نیز وجود دارد که مسلمانان آمریکا در آن شرکت می کنند; مثل مراسم عروسی که در سالن جشنهای مرکز برگزار می شود و یا کنفرانسهای دینی و دیدار هیاتهای عربی - اسلامی که با هدف آشنایی با مسلمانان آمریکا و فرزندان آنها می باشد.

× وجه تمایز مرکز «دارالهجره » نسبت به سایر سازمانهای اسلامی فعال در آمریکا چه می باشد؟

گروهها و سازمانهای اسلامی متعددی در آمریکا فعالیت دارند که در سطح ایالت متحده آمریکا پراکنده هستند و هر یک از این سازمانها و مراکز اسلامی، به فعالیت در زمینه خاصی می پردازند. به طور کلی، می توان گفت که تمام فعالیت آنها در جهت دفاع و حفظ حقوق مسلمانان آمریکا می باشد.

برای شناخت بیشتر تفاوت بین فعالیت سازمانهای اسلامی فعال در آمریکا به طور ساده باید گفت که این فعالیتها در دو جهت بوده که در حقیقت مکمل یکدیگر نیز هستند، به طوری که پی گیری مسائل حقوقی و قانونی مسلمانان بر عهده سازمانهای تخصصی اسلامی می باشد، ولی مراکز اسلامی از جمله مرکز «دارالهجره »، بیشتر به مسائل عبادی پرداخته و در جهت توجیه و ارشاد و فعالیتهای اجتماعی عمل می کنند.

× آیا مرکز «دارالهجره » با سایر سازمانها و مؤسسات اسلامی در کشورهای عربی در ارتباط می باشد؟

البته «دارالهجره » با مؤسسات اسلامی کشورهای عربی و اسلامی همکاری می نماید، ولی این همکاری و ارتباط محدود است. به طور مثال، بر طبق توافق به عمل آمده از یکی از سازمانهای اسلامی عربستان سعودی، هر ساله در دهه آخر ماه رمضان، ده نفر از آمریکاییان تازه مسلمان برای ادای حج عمره به مکه مکرمه فرستاده می شوند. علاوه بر آن، دیدارهای مستمری از سوی دانشمندان و اندیشمندان کشورهای اسلامی از مرکز صورت می گیرد و ما زمینه این دیدارها، آشنایی آنها را با فرزندان اقلیت اسلامی فراهم کرده و سعی می کنیم با برگزاری جلسات سخنرانی، از وجود این دانشمندان و اندیشمندان استفاده نماییم.

علاوه بر آن، توافقی که بین مرکز «دارالهجره » و مؤسسه کویتی «مصابیح الهدی » صورت گرفته، صد دانش آموز و دانشجوی کویتی از مدارس و مراکز آموزش عالی آن کشور به آمریکا اعزام می شوند تا با فعالیتهای مسلمانان آمریکا آشنایی پیدا کنند و «دارالهجره » نیز پذیرایی و تنظیم سفرهای داخلی آنها را جهت آشنایی هر چه بیشتر با اقلیت مسلمان آمریکا فراهم می کند.

× وضعیت کنونی مسلمانان آمریکا را چگونه ارزیابی می کنید؟

مسلمانان آمریکا از تمام آزادیها و حقوق اساسی خویش برخوردار بوده و این نعمت و موقعیتی است که مسلمانان در سایر نقاط جهان از آن برخوردار نمی باشند.

اگر بگوییم که مسلمانان آمریکا امروزه در تلاشند که اصول راستین را بر اساس و پایه صحیح علمی بنا کنند، سخنی به گزاف نگفته ایم; چرا که مسلمانان آمریکا حق آزادی بیان و اندیشه و اصول خود را به طور کامل و با تمام آزادی اعمال می کنند و از آزادی سیاسی در حق رای و انتخاب نمایندگان کنگره و ریاست جمهوری نیز برخوردارند.

با این وجود، نمی توان زندگی مسلمانان آمریکا را خالی از هر گونه اقدامات تبعیض آمیز و موانع دانست، اما به طور کلی، آزادی و دموکراسی موجود در این کشور، به مسلمانان و مهاجرین مسلمان این اجازه را می دهد که شعائر و مناسک دینی خود را با آزادی و ضمن برخورداری از حقوق سیاسی - اجتماعی انجام دهند، به طوری که بسیاری از مراکز اسلامی توانسته اند موافقت بسیاری از دانشگاهها، مدارس و مراکز علمی را برای تخصیص اماکنی جهت نماز و انجام شعائر دینی جلب کنند و البته این مطابق قانون اساسی آمریکا است که مساله آزادی ادیان را مطرح کرده است. به طور مثال، در بعضی دانشگاهها، مثل دانشگاه معروف «جرج تاون »، تعداد نمازگزاران آن به هنگام نماز پنجگانه، به حدود 700 تا 1000 نفر می رسد و من خودم شخصا هیچ دانشگاه آمریکا را نمی شناسم که مکان ویژه ای را برای نماز اختصاص نداده باشد.

گفت و گو با آقای عصام عبدالله
برای آگاهی بیشتر از ارتباط بین «دارالهجره » با هیاتها و سازمانهای اسلامی دیگر و برای آشنایی با وضعیت مسلمانان در جامعه آمریکا، خصوصا بعد از افزایش گرایشات ضد اسلامی در غرب، گفت و گویی را که در پیش رو دارید با آقای «عصام عبدالله »، رئیس «مرکز دارالهجره »، انجام داده ایم.

× جناب آقای عصام عبدالله، نمونه ها و موارد همکاری بین گروهها و سازمانهای اسلامی با مرکز «دارالهجره » چه می باشد؟

دوست دارم توضیح دهم از جمله مهمترین فعالیتهای اجتماعی و گروهی که مراکز اسلامی از جمله «دارالهجره » با سازمانهای اسلامی دیگر همکاری می کنند، سازماندهی جشن بزرگ سالانه به مناسبت عید سعید فطر و قربان می باشد که 20 مرکز اسلامی در «ویرجینیا»، «واشنگتن » و «مریلند» در اقامه نماز عید سعید فطر و اجاره مکانی بزرگ جهت اقامه نماز آن که تعداد مسلمانان گاهی به 20 هزار نفر می رسید، همکاری دارند.

از جمله موارد دیگر همکاری «دارالهجره » با سایر سازمانهای اسلامی، تامین امکانات برای امور تربیتی - اجتماعی نسل جدید مسلمانان آمریکا می باشد. این گروه از مسلمانان آمریکا که بیشتر کودکان مسلمان آمریکایی را تشکیل می دهند، اغلب متولد و بزرگ شده آن کشور و سنین 10 تا17 سال هستند که با توجه به محیط اجتماعی جامعه آمریکا، نیازمند توجه بیشتر و ارائه الگوهای اسلامی جایگزین می باشند.

علاوه بر مطالبی که استاد اسطوانی بیان کردند، می توان به دیدارهای ارزشمندی که دانشمندان و اندیشمندان کشورهای اسلامی از این مرکز انجام می دهند اشاره کرد; دیدار شیخ عبدالرحمن السدیس، امام جماعت مسجدالحرام و دیدار ایشان با فرزندان اقلیت اسلامی و برپایی کنفرانسها و ایراد سخنرانی توسط ایشان در یکی از نمازهای جمعه «ویرجینیا».

× دلایل گسترش اسلام در آمریکا و همچنین گرایش آمریکاییان به اسلام چه می باشد؟

تلاش بسیاری برای تحریف و بد جلوه دادن چهره اسلام در آمریکا، خصوصا از جانب گروههای یهودی - صهیونیستی، صورت می گیرد و مسلمانان آمریکا در گذشته، همواره به بهانه های مختلف مورد اتهام قرار می گرفتند، ولی در طول دهه اخیر، سازمانهای اسلامی توانستند تلاشهای تحریف آمیز نسبت به اسلام و مسلمانان را خنثی کنند.

لازم به توضیح است که بارها ملاحظه شده که هر زمان که اقدامات تحریفی نسبت به اسلام بیشتر شده، به فضل و رحمت الهی، تعداد آمریکاییانی که به دین اسلام گرایش پیدا کرده اند، بیشتر شده و مکر و حیله آنها به خودشان برگشته است. ساده ترین مثال آن، بعد از اتمام تعمیر ساختمان مرکز تجارت جهانی نیویورک در سال 1993 بود که حملات تحریف آمیز و اتهامات زیادی نسبت به اسلام و مسلمین وارد شد. ولی به لطف الهی در هر جمعه ما شاهد گرایش تعداد زیادی از آمریکاییان سفید پوست و سیاه پوست به اسلام بودیم که برای گرایش به اسلام، به مرکز مراجعه می کردند. البته ما قصد نداریم که اقدامات تروریستی علیه شهروندان آمریکایی یا اماکن دیگر را توجیه نماییم; چرا که این گونه اقدامات، آبرو و حیثیت مسلمانان را از بین برده و بهانه لازم را برای اقدامات تحریف آمیز و اتهام اسلام از سوی یهودیان و سازمانهای یهودی فراهم می آورد.

منبع: مجله الکویت، شماره 187